HET HOGELAND – Zo nu en dan horen we erover. Hier een wethouder die thuis een aannemer een verbouwing laat uitvoeren voor een vriendenprijsje; een wethouder die burgemeester wil worden en solliciteert met aanzienlijke voorkennis van een partijgenootje in de sollicitatiecommissie. Een burgemeester op studiereis die in een holala-nachtclub terecht komt op kosten van een bedrijf. Goed bestuur is integer bestuur. En daarvoor hebben we een gedragscode integriteit voor burgemeesters en wethouders voor. De gemeenteraad moet deze nog vaststellen, dat was in Het Hogeland even blijven liggen.
Het valt in Nederland wel mee met de bestuurlijke integriteit van burgemeesters en wethouders. Het is bepaald niet zo dat het hebben van een partijkaart – lidmaatschapskaart van de politieke partij van de wethouder – van invloed is op het al dan niet krijgen van een bouwvergunning. De lagere overheid is doorgaans integer, met hier en daar ernstige incidenten. Eind jaren tachtig van de vorige speelde de kwestie na een reeks toch heftige incidenten hoog op. Het is aan de toenmalige minister van Binnenlandse zaken, de PvdA-er Ien Dales, te danken dat de integriteit bij het openbaar bestuur en de politie verscherpt in beeld is gekomen. Haar stelling “een beetje integriteit kan niet,” is nog steeds een gevleugelde uitspraak als het om bestuurlijke integriteit gaat.
Hoewel integriteit meer is dan in regels is vast te leggen, bepaalt de Gemeentewet dat de raad een gedragscode integriteit voor de burgemeester en de wethouders moet vaststellen. Gebleken is dat deze gedragscode nog niet is vastgesteld. Wat B&W de raad voorleggen, is gebaseerd op een model dat rondgaat in de bestuurlijke wereld van gemeenten, provinciebesturen en waterschappen. De kern ervan is het voorkomen van belangenverstrengeling, de gepaste omgang met ambtelijke informatie en het omgaan met geschenken, uitnodigingen en het gebruik van gemeentelijke voorzieningen. In wezen gaat het om de kernwaarden openheid en integriteit, behoorlijke contacten met burgers, doelgerichtheid en doelmatigheid, legitimiteit, lerend en zelfreinigend vermogen en verantwoording.
De gedragscode waar de raad zich over buigen moet, regelt zaken waar iedereen met gezond verstand, zelf ok wel op komt. De leden van het college van b. en w. moeten geschenken met een waarde hoger dan 50 euro weigeren. En zeker niet thuis laten bezorgen. Zo is nog wel acceptabel dat een wethouder een kistje wijn van de middenklasse, aanneemt bij het opleveren van een bouwwerk. Bij etentjes, excursies, evenementen, het is voor de bestuurders van belang om een gevoel voor verhoudingen te hebben. En vooral er open over te zijn en er collegiaal over te praten wat nog kan en wat niet. Een bestuurder die de schijn van belangenverstrengeling opwekt, die glijdt uit over een bananenschil./BM
