Onderdendam (Gr. ) Woensdag 13 April 2022, 06u35 ( Zomertijd )

“ZW- wind. Windstil. Zwaarbewolkt, wel een soort half doorzichtig grijs. De wolken neigen meer naar een nevelachtige structuur. Voor dat dek hangt aan de oostelijke horizon een hoge blauwgrijze wolkenbank die zich over de hele lengte uitstrekt. Het is al ruimschoots licht. Ik heb me schromelijk verslapen vanochtend. Een houtduif [ Columba palumbus L. ] verwelkomt me met een luidruchtig koeren vanaf het dak van onze buren Heike en Miranda. Maar dat welkom is uiteraard niet voor mij bedoeld of Nantske, onze hond, maar om de eigen positie te markeren tegenover twee soortgenoten die drie huizen verder op het dak van onze bijna- buren, Geerlof en Brenda, uitvoerig aan het neuken zijn geslagen. Luide, wellustige kreten slakend. Ik weet niet of het koeren van mijn buurduif als aanmoediging bedoeld is of als jammerklacht. Misschien is het gewoon een uiting van depressiviteit omdat hij nog geen partner heeft weten te veroveren, terwijl het al half april is. Mussen, op hun beurt  tsjilpen vol van enthousiasme. Ze krioelen in de beukenhaag rondom ons huis terwijl ik met Nantske het hoogholtje over het Boterdiep opklim. Meteen betreur ik het feit dat ik mijn winterjas heb aangetrokken. Het is best ‘warm. Negen graden is het officieel volgens mijn weersite. Het voelt aan als dertien, omdat het windstil is. Een meerkoet [ Fulica atra L. ] keft, terwijl hij de wacht houdt bij het futennest onder de wilgenstruik aan de overkant. Hij zal toch niet het nest gaan kraken, terwijl het nog niet eens afgebouwd is? Dat is de afgelopen jaren meerdere malen gebeurd. De haan van Herma en Eltjo Venema op de hoek van de van Roijenstraat begint te kraaien. Hoewel het al erg laat is voor een ochtendaubade, krijgt hij tot mijn verrassing de hanen uit mijn buurt niet mee. Met Nantske aan de lijn , ga ik het bruggetje af. Voor mij op het schelpenpad loopt het wilde eendenpaar [ Anas Platyrhynchos L. ], dat overdag regelmatig te vinden is in een van de weitjes van de familie Biermasz. Daar worden schapen of pony’s geweid, eigendom van Marja en Jelte  Verbree, twee huizen verder bij ons. Ze liggen er nu verlaten bij omdat ze kaal waren gevreten tijdens de zachte winter. Het wachten was dus op het groeien van nieuw gras. Dat is er inmiddels en de eenden doen zich daar overdag uitgebreid tegoed aan. Ik schat dat er weinig kans is dat ze voor ons blijven lopen, terwijl wij al beneden zijn, nog geen vijf meter van hen vandaan. Ja, hoor, daar gaat de vrouwtjeseend al onder luid gesnater de lucht in, het mannetje volgt gedwee. Ik zet de eerste stappen op mijn wandelpad.

Frustraties

Dat is bezaaid met vochtige stippen. Gister namiddag hebben de boeren hier in de omgeving kunstmest, dat wil zeggen kalkammon- salpeter gestrooid. Als het gaat regenen vandaag wordt dat snel in de bodem opgenomen. Kalisalpeter wordt afgekort tot KAS. ‘ Kalkammonsalpeter of KAS is een stikstofhoudende kunstmest  in korrelvorm die de plantengroei stimuleert. Het bevat ammoniumnitraat en calciumcarbonaat (CaCO3). Wanneer dolomiet als vulstof gebruikt wordt, bevat de meststof ook magnesium oxide (MgO). Door de beperkte hoeveelheid calciumcarbonaat is de meststof in de bodem niet geheel pH -neutraal, maar werkt iets verzurend. Een deel van de meststof is snelwerkend, omdat nitraat NO3− direct door de plantenwortels wordt opgenomen.’ Ik citeer hier maar even de digitale encyclopedie Wikipedia. Dat is de meest bondige uitleg die ik kon vinden over dit soort kunstmest. Heel dom heb ik als rechtgeaarde Alpha , na mijn middelbare schooltijd mijn scheikundeboeken uit de vijftiger jaren snel verpatst, omdat ik Grieks, Latijn en Geschiedenis veel interessanter vond. Dat gebrek aan algemene scheikundekennis moet ik nu sterk bezuren. Eigenlijk zou je in het voortgezet onderwijs juist niet de gelegenheid moeten hebben om voor een bepaalde richting te kiezen zoals nu. Maar zowel talen als natuurwetenschappen voor het eindexamen verplicht moeten stellen. Dan kan iedereen op basaal niveau de wereld om zich heen leren begrijpen. Maar het tegendeel is in ons onderwijs momenteel het geval. Er wordt veel te vroeg gekozen. Genoeg over mijn frustraties betreffende de Nederlandse onderwijspolitiek.

‘Peer review ‘noodzakelijk…

De hoeveelheid kunstmest per hectare ,  die korreltjes , die vochtige kringen achterlaat op het beton. waarvan stikstof een belangrijk bestanddeel is, wordt door boeren nauwkeurig geregistreerd. Boeren houden een zogenaamde stikstofboekhouding bij. Dat is verplicht vanuit de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland [ RVO ] . De huidige discussie over de mate van stikstofuitstoot in de landbouw gaat juist over de kwestie of er bepaalde normen zijn overschreden. Daarbij accepteert een deel van de boeren niet de meetmodellen van de overheid, die voor zover ik dat de afgelopen jaren heb kunnen vinden, wetenschappelijk gefundeerd zijn. Wat er daarna gebeurde is dat agrarische lobby’s zelf ‘wetenschappelijke instituten gingen oprichten om hun gelijk te halen. Het publiek kan  door die handelswijze er niet meer op vertrouwen dat de gegevens die in de discussie als argument worden gebruikt, op een degelijke manier zijn verzameld. In de wetenschap zijn daar strenge regels voor. Daar wordt het verzamelen van gegevens pas ‘valide ‘ geacht, wanneer de manier waarop men meet door anderen herhaald kan worden en tot een zelfde resultaat leiden. Een conclusie op basis van gevonden gegevens wordt pas als wetenschappelijk acceptabel erkend , als onderzoekers die in het zelfde kennisveld werken, na kritisch onderzoek kunnen bevestigen dat de manier van onderzoek okay is. Die leveren daarvoor een zogenaamde peer review af. Een Engelse term die niet anders wil zeggen dan dat de conclusies van het onderzoek en de gehanteerde methodiek ook echt deugen. Dit om te voorkomen dat er bijvoorbeeld naar een vooraf gewenste conclusie wordt toegeschreven in het onderzoeksrapport. Het probleem in het huidige stikstofdebat is dat gezwaaid wordt met onderzoeksresultaten die niet die strenge wetenschappelijke toets hebben doorstaan. Gevolg:  er ontstaat verwarring. En de acceptatie van degelijke meetgegevens wordt daar mee ook nog eens ondermijnd. Het grote publiek gelooft niemand en niets meer

Rendement- keurslijf

Een stel ronde vochtplekken op mijn Betonpad brengen je op die manier in een wereld waarbij mensen bijna elkaar de hersens inslaan omdat de achterliggende belangen zo groot zijn. Het steeds vroeger en vaker maaien en het opvoeren van het eiwitgehalte van een productief gras als Engels raai [ Lollium perennum L. ] door snelle bemesting, leidt niet alleen tot landschappen in Nederland waar geen andere plant getolereerd wordt, maar verjaagt ook nog een groot deel van de insecten die nodig zijn voor bestuiving van gewassen , die we als basisvoedsel nodig hebben, zoals peulvruchten, aardappels en gewassen die plantaardige oliën bevatten, zoals koolzaad. Boeren die momenteel meer dan anderhalf miljoen liter melk of meer  produceren, valt  bijna niet uit te leggen dat het ook wel wat minder kan. Ze zitten in een rendement- keurslijf waarbij de drang om zo snel mogelijk de schulden bij de bank af te lossen , de voorkeur heeft boven een experiment met verschillende soorten kruidrijke grassen die op termijn beter zijn voor de bodem. Maar ook en vooral  voor het insectenleven op hun percelen. Als dan zogenaamde ‘wetenschappelijke instituten ‘ hen gelijk geven, lijkt de agrarische wereld de slag te winnen, alleen de oorlog niet. Op je klompen kun je dan aanvoelen dat op termijn de leefomgeving op het platteland daardoor nog sneller dan nu  in kwaliteit achter uitholt. Want wie wil er nu in een soort van openluchtfabriek wonen?…………………..( Wordt vervolgd )

Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retriever –jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners , 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen. Dit is al weer de zevende jaargang van ‘ De winkelhaak ’.