Rekenkamer: Kosten schadeafhandeling Groningen blijven oplopen

HET HOGELAND – De kosten voor de afhandeling van schade aan huizen en andere panden in het aardbevingsgebied in Groningen zijn, afgezet tegen de schadevergoedingen, verder opgelopen. Noemde de Algemene Rekenkamer deze kosten vorig jaar al disproportioneel, in 2021 liepen deze kosten verhoudingsgewijs met nog eens 50 procent verder op.

Voor elke euro schadevergoeding was de minister in 2020 56 eurocent kwijt aan uitvoeringskosten. In het afgelopen jaar is dit opgelopen tot 74 eurocent. Het Instituut Mijnbouw Groningen (IMG), dat de schade afhandelt, gaf afgelopen jaar € 230 miljoen uit aan uitvoeringskosten en bijna € 310 miljoen aan schadevergoedingen.

De aanpak om bij de versterkingsoperatie woningen niet meer afzonderlijk, maar per type te beoordelen, verlaagt de beoordelingskosten voor versterking op termijn wel fors. Naar verwachting van gemiddeld meer dan € 50.000 naar € 2.500 per woning. Maar deze typologie-aanpak is nog maar net ingevoerd en kan niet bij alle adressen worden toegepast.

Niet alleen de oplopende kosten zijn een probleem, ook het tempo van de uitvoering. Zo wachten de meeste getroffen Groningers nog op de beoordeling van hun woning of op de start van de versterking ervan.

Ondanks aanbevelingen geen nieuwe wijzigingen in de regels door te voeren, gebeurde dit afgelopen jaar toch. Het doel dat de ministers van BZK en Economische Zaken hierbij voor ogen stond was het tempo op te voeren en de uitvoering goedkoper te maken. Maar in 2021 vertraagden de wijzigingen zowel de schadeafhandeling als de versterkingsoperatie juist, omdat de uitvoering in sommige gevallen tijdelijk was stopgezet vanwege de wijzigingen. Afgelopen jaar zat er weinig voortgang in. Eind 2021 was van 13 procent van de getroffen gebouwen vastgesteld dat ze veilig zijn (in 2020 was dit 7 procent). In 2028 moet de versterkingsoperatie zijn afgerond, maar om dit doel te bereiken is er een aanzienlijke versnelling nodig.

Het IMG handelde eind 2021 40 procent van de reguliere schadeafhandelingen binnen een half jaar af. Een jaar daarvoor lag dat percentage nog op 71 procent.

In haar reactie geeft de minister van EZK aan dat de effecten van de wijzigingen inmiddels zichtbaar worden. Volgens de minister is er een substantiële versnelling ingezet bij het beoordelen of huizen aan de veiligheidsnorm voldoen. Ook bij de schadeafhandeling lijkt sprake te zijn van een snellere uitvoering.

Een nieuwe regeling betreft een vaste schadevergoeding van € 5.000, die bewoners zonder tussenkomst van een schade-expert kunnen aanvragen bij IMG. Op het aanvraagformulier staat niet dat de vaste schadevergoeding is bedoeld voor kleine, simpele schades. Evenmin is duidelijk hoe groot de kans is dat het IMG een nieuwe aanvraag nog in behandeling zal nemen na toekenning van de vaste vergoeding. Zo is de kans dat nieuwe schade vergoed wordt voor bewoners van de randen van het aardbevingsgebied minimaal.

Ook bij de versterking van gebouwen is een nieuwe regeling doorgevoerd. Een deel van de bewoners van het aardbevingsgebied kan bij de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) een herbeoordeling aanvragen. Omdat zo’n herbeoordeling volgens de nieuwste inzichten wordt gedaan, zal de uitkomst naar verwachting zijn dat minder woningen (ingrijpend) versterkt moeten worden. Bewoners die om een herbeoordeling vragen, zitten echter wel langer in onzekerheid. Want de NCG legt het lopende proces dan stil. Als uit de herbeoordeling blijkt dat een gebouw toch moet worden versterkt, kan het vanwege de planning van betrokken bedrijven nog lang duren voordat het werk begint./Webredactie