Winkelhaak

Onderdendam (Gr. ) Donderdag 25 Augustus 2022, 05u00 ( Zomertijd ):

“ ZO- wind. Windkracht 2. Helder. Maar dan ook voor 99%. Vooral in het noorden en oosten maar enkele wolkenflarden. Het is nog erg duister. Om vijf uur ’s ochtends noemen we dat meestal nog nacht. Toch begint dan voor een hoop mensen al de werkdag. Toen ik veertig jaar geleden in Amsterdam woonde en langs het Centraal Station kwam vanuit de kroeg na een zeer late dienst bij Dagblad de Waarheid, stroomde letterlijk het station al vol met voornamelijk mannen die in fabrieken in Zaandam of verderop in IJmuiden gingen werken. En voor het gebouw plukjes meer onderkomen figuren waarvan sommigen in bestelbusjes stapten om ver buiten de stad in kassen of in de bouw te gaan werken bij een of andere louche onderaannemer, ook toen al.  Een bijzonder gezicht omdat wanneer je in het centrum van Mokum  woonde, je het idee kon krijgen dat er geen enkele fabrieksarbeider meer woonde in wat vroeger de volkswijken van die stad waren. Dat was dus een misvatting. Ik was gewoon niet vroeg genoeg op. En ook hier is het op de Bedumerweg misschien nog niet stervensdruk maar er rijden al wel forenzen richting Groningen en de onvermijdelijke melktankauto’s vanaf het zuivelcomplex Friesland Campina, of de DOMO , zoals we die fabriek nog steeds noemen. Met onze hond Nantske kijk ik vanaf het hoogholtje over het Boterdiep naar de stoet auto’s die in het donker verdwijnen. En om dat prozaïsche beeld even te ontvluchten, gaat mijn blik hoog de hemel in. Rechts in het zuidwesten staat een stralende planeet Jupiter . Hoog , eigenlijk pal boven ons twee sterren. Dat is de basis van het sterrenbeeld Orion in liggende positie. De hoogste ster is Rigel en de ster beneden haar heet Saiph, Arabisch voor ‘punt (zoals van een zwaard )  ‘. Verderop, meer naar het oosten, de twee sterren van de schouders van de Jager, dat is de betekenis van het Griekse woord Orion. De twee heten achtereenvolgens Betelgeuze en Bellatrix. Betelgeuze is dan weer een verbastering van opnieuw een Arabisch zelfstandig naamwoord. De ster heet oorspronkelijk  yad al-djoeza (hand van de reus), maar door een leesfout is deze naam in de westerse talen van ibt al-djoeza (oksel van de reus) afgeleid.’ Dit kun je vinden op Wikipedia. Het trefwoord Betelgeuze is bijgewerkt tot 18 augustus van dit jaar.

Meer dan vierduizend jaar geleden…

Van hieruit heb ik ook zicht op rode lichtjes aan de horizon. Links in het zuidoosten wil dat zeggen dat het hier gaat om het windmolenpark bij de Eemshaven. Verderop in het oosten een tweede park, dat bij het dorp Farmsum. En als ik eenmaal beneden ben en naar rechts kijk, zie ik het grote windmolenpark de Meeden bij de N33 van Eurus Energy, een onderdeel van het Duitse energieconcern RWE. In feite gaat het hier om twee parken met in totaal 35 windmolens van 200 meter hoog. Een wilde eend { Anas platyrhynchos L. ] snatert ver weg richting dorp. Het is op het zoemen van de waterzuivering na het enige geluid dat te horen is. Of het langsrijden van wat auto’s. Met Nantske ga ik de zestien treden af naar beneden, loop over het schelpenpad en zet de eerste stappen op het beton van het wandelpad. Hoewel het zeer duister is, kan het pad gemakkelijk belopen worden. Waarom beton toch redelijk zichtbaar is in het donker, kan ik nog steeds niet verklaren. Ver weg aan de horizon bewegen de koplampen van een auto. Daar ergens moet de Fraamweg lopen. Via daar rijd je van Middelstum, de buurtschappen Boerdam en Fraamklap naar de N46, de Eemshavenweg. Terwijl ik de auto volg in het donker , valt mijn oog op een klein puntje boven de boerderij van Sieb – Klaas Iwema. De planeet Venus is opgekomen. Er gebeurt iets raars met me  terwijl ik naar dat stipje kijk. Ineens besef ik dat ik niet de enige ben die dit doet, kijken naar de opkomst van Venus. Meer dan vierduizend jaar geleden werd dat al gedaan, dat kijken naar sterren en planeten en speciaal Venus. De toenmalige bewoners van Irak, in de Oudheid bekend als Mesopotamië, grofweg het gebied tussen de rivieren Eufraat en Tigris  beschouwden de opkomst van sterren en planeten, hun loop langs de hemel als een waarschuwende boodschap van de goden aan de mensen.  De sterrenkundigen uit die tijd legden niet alleen heel nauwkeurig vast het moment van opkomst en neergang maar maakten ook wiskundige berekeningen over de te verwachte loop der sterren. Die waren zo exact dat tegenwoordig nog steeds bepaalde historische gebeurtenissen uit die tijd, die per ongeluk verkeerd werden gedateerd, gecorrigeerd kunnen worden. Hoe het mogelijk is dat we tegenwoordig die berekeningen en voorspellingen nog kunnen lezen komt, doordat ze op kleitabletten werden geschreven, een bijna onverwoestbaar materiaal in een regio die zomers temperaturen kent van boven de veertig graden.

Venus- tablet

Al in het derde kwart van de negentiende eeuw werd de bibliotheek van Koning Assurbanipal ( 668-627 v.Chr. ) in zijn voormalige paleis in Nineveh, opgegraven door Engelse archeologen. Een gigantische verzameling kleitabletten werd gevonden die verscheept werden naar het Brits Museum in London. Daaronder bevond zich een afschrift van een veel oudere tekst uit de 17e eeuw voor Christus voor het eerst opgetekend door astrologen van een toenmalige koning van Babylon Ammissaduqa ( 1646-1626 v.Chr. )  . Het tablet waarop de tekst geschreven is in spijkerschrift staat bekend in de assyriologie , de wetenschap over teksten uit die tijd als Tablet Ammissaduqa on Venus ( Tablet 63 Enuma Anu Enlil ):

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Venus_Tablet_of_Ammisaduqa.jpg#/media/Fichier:Venus_Tablet_of_Ammisaduqa.jpg

Het werd voor het eerst gepubliceerd in 1870 door Henry Creswicke  Rawlinson en George Smith als Enuma Anu Enlil (deel 63), “Tablet van de bewegingen van de planeet Venus en hun invloeden” ( The cuneiform Inscriptions of Western Asia , volume III). Er zijn door de eeuwen heen in Mesoptamië en omstreken minstens twintig bekende exemplaren van deze tekst gevonden. Enuma Anu Enlil  is Akkadisch [ een Semitische taal ] en zijn de eerste drie woorden van de tekst , die luidt : ‘In die dagen toen Anu [ de Oppergod en heer van het heelal ] Enlil [ De Heer van de Lucht ] ….). De tekst bevat voorspellingen op het moment dat de planeet Venus bepaalde posities aan de hemel inneemt. Die voorspellingen zijn gebaseerd op nauwkeurige astronomische berekeningen. Jullie vragen je mogelijk af hoe ik aan deze informatie kom, want je kunt nu eenmaal niet alles bij elkaar googelen. Wel, van 1989 tot 1994 studeerde  ik op het Instituut van Talen en Culturen vanhet Midden Oosten in Groningen twee spijkerschrifttalen , Sumerisch en het hierboven genoemde Akkadisch bij de Sumeroloog wijlen Herman van Stiphout[i]. Zijn overlijden betreur ik nog iedere dag. Jammer genoeg is deze studierichting van een der oudste beschavingen ter wereld in Groningen opgeheven. Ik werkte daarnaast bijna fulltime als journalist en tekenend opiniemaker en moest de studie ook die in de archeologie uit die tijd  tot mijn verdriet afbreken. Tijd om de studie in Leiden voor te zetten was om die reden ook niet haalbaar.

WC- Eend

Voorspellingen op basis van te controleren gegevens, of het nu de positie van de sterren is aan de hemel of het weer, de klimaatverandering  of de stikstofemissie : het maakt allemaal gebruik van bepaalde  rekenmethoden. Je kunt over die methoden  van mening verschillen maar dan moet je wel met goede argumenten komen en met gegevens die onafhankelijk gecontroleerd kunnen worden. Naar iets toe redeneren zoals bepaalde boerengroeperingen nu doen en daarbij een wetenschappelijk onderbouwing  zoeken, voldoet mijns inziens niet aan dat door iedereen in de wetenschap aanvaarde criterium. Dat noemen we naar iets toe redeneren met een vooraf bekend resultaat .  Oftewel: WC- Eend controleert WC- Eend…………………………..( wordt vervolgd ) .

Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retreiver – jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners , 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen.