Gemengde gevoelens bij de politieke kast met oude lijken

De kwestie rond Hein Pieper, de afgetreden voorzitter van de partij van Pieter Omtzigt, leidt tot zeer gemengde gevoelens. Eerst wat over Hein Pieper. Pieper is in onze gemeente een oude bekende. Na zijn studie theologie werkte hij als pastoraal werker en diaken in de vier katholieke parochies in onze gemeente (en Delfzijl). In 2000 vertrok hij om directeur te worden van het Verband van Katholieke Maatschappelijke Organisaties, een middenveld club van katholieke organisaties die zich hergroepeerden in een positie van afnemende invloed van katholieken in de samenleving. Bij zijn afscheid in Groningen werd Pieper geprezen om zijn vermogen om polarisatie in te dammen en tegenstellingen te overbruggen. Hij was in 2009 even tussentijds lid van de Tweede Kamer voor het CDA. Vervolgens was hij oprichter van de onafhankelijke CDA-denktank Slangenburg Beraad. Vernoemd naar het kasteel/abdij Slangenburg in Doetinchem.

Pieper werd in 2011 benoemd als dijkgraaf van het waterschap Rijn en IJssel. Sinds november 2021 zit Pieper als CDA-lid met onder meer advocaat Evelien Quist in het bestuur van de Stichting Steunfonds Groep Omtzigt, die budget verzamelt voor de eenmansfractie van Pieter Omtzigt, het Tweede Kamerlid dat van het CDA afsplitste. Vanaf 20 augustus tot afgelopen zondag was hij partijvoorzitter van Nieuw Sociaal Contract NSC, de partij die Omtzigt oprichtte.

Pieper was een vertegenwoordiger van een kritische vleugel in het CDA die opkwam voor herstel van de christelijke waarden in de politiek, om precies te zijn: de katholieke sociale leer van rechtvaardigheid. Wie het basisdocument op de website NSC doorleest, ziet dat de helft ervan geschreven is door de theoloog Pieper, inclusief de verwijzingen naar pauselijke documenten over sociale rechtvaardigheid. De andere helft, het praktisch-politieke deel, is van de hand van Omtzigt. De partij van Omtzigt lijkt dan ook niet op het CDA, zij is een heropleving van de oude Katholieke Volks Partij KVP wier fundamentele waarden en normen na de fusie tot CDA verwaterden.

Er meldde zich een ex-werknemer van Pieper die beweerde dat hij twintig jaar geleden slachtoffer zou zijn geweest van een wraak-ontslag. De zaak leidde er toe dat Pieper afgelopen weekend aftrad als voorzitter van NSC. Hij wilde de partij niet belasten met deze affaire.

Zoals tot nu toe bekend, was dit ontslag netjes geregeld, met de opmerking erbij dat een gedwongen ontslag voor de betrokkene meestal frustratie en kwaadheid in het geding is, ondanks de rechtsbescherming en bijkomende regelingen. Het is volkomen ridicuul om Pieper aan te wrijven dat hij twintig jaar geleden als directeur van het katholiek werkverband betrokken is geweest bij een ontslag wat de aard ervan ook is geweest. Iedereen die ooit een leidinggevende functie heeft gehad, heeft wel eens te maken gehad met problematische ontslagaffaires. In die zin is er niks bijzonders aan de affaire rond Pieper.

Wat onbehagen oproept is dat het tegenwoordig in de politiek schering en inslag lijkt te worden dat meningen, handelingen, omstandigheden uit het verleden zonder meer reden zijn om iemand publiekelijk af te branden, zie de website Geen Stijl van maandagochtend. Het enige dat telt is de vraag of een kwestie relevant is voor het beoordelen van het politiek functioneren in de huidige tijd, in het hier en nu.

Wie 20 jaar geleden een opvatting had over, noem maar een kruitvat, Israel, kan daar nu anders over denken. En dat is volstrekt normaal, het is normaal dat je een in de loop van de tijd van mening verandert. Wie jaren geleden bij een conflict betrokken was, is dit nu niet meer aan te rekenen. Een advocaat die bij afschuwelijke zaken betrokken is geweest, is dit niet aan te rekenen.

Ja, er zijn grenzen en die liggen bij de vraag of het verleden van iemand een relevante belemmering is voor het huidige functioneren. En dat is vooral een zaak waar wij als kiezers over gaan. Een voorbeeld. Henk Krol loopt weer rond in het Haagse. Toch een man met een reeks affaires achter zich. We weten dat en zullen er bij het invullen van het stembiljet rekening mee houden omdat ze relevant zijn voor het beoordelen van het al dan niet deugdelijk functioneren van Krol als kamerlid. De BBB heeft weer een wachtgeldtrekker erbij, een gedeputeerde in Flevoland. Dit feit is relevant omdat Caroline van der Plas het wachtgeld van Frans Timmermans aan de schandpaal timmerde, haar beoogde premier Mona Keijzer een wachtgeldtrekker blijkt te zijn en nu weer een BBB-er wachtgeldtrekker erbij komt voor 180 duizend over twee jaar na drie maanden brekebeen functioneren. Dat is geen schandaal, het helpt ons om te beoordelen wat de kwaliteit is van BBB-kandidaten waar we straks al dan niet op stemmen.

Ongetwijfeld zullen de komende tijd meer van deze lijken uit de kast komen. Het zijn – zoals in het geval van Pieper – vermeende lijken. En dat maakt de zakelijkheid van het politiek debat er niet vrolijker op.

Berto Merx