Positieve Gezondheid van Groningers voor het eerst in beeld gebracht

GRONINGEN – In het najaar van 2022 deed Sociaal Planbureau Groningen een uitvraag onder de leden van het Groninger Panel met als thema ‘Gezondheid, welbevinden en bewegen’. Bij deze uitvraag is het perspectief van Positieve Gezondheid gebruikt. De resultaten van dit nieuwe perspectief op gezondheid zijn nu gepubliceerd.

Uit de resultaten blijkt dat de Positieve Gezondheid van Groningers vooral verband houdt met de hoogte van hun inkomen. Ook is er een vrij sterke relatie met opleidingsachtergrond en leeftijd.

Wat is Positieve Gezondheid?

Het gedachtegoed van Positieve Gezondheid is ontstaan als een alternatief op de meer ‘traditionele kijk’ op gezondheid. Van oudsher is het wegblijven van ziekte en beperkingen het uitgangspunt van gezondheid. Bij Positieve Gezondheid gaat het niet alleen om de lichamelijke kanten van gezondheid, maar staat het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren centraal. Het gaat om veerkracht in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.

Het concept bestaat uit zes elementen, ook wel ‘pijlers’ genoemd: Lichaamsfuncties, Mentaal welbevinden, Zingeving, Kwaliteit van leven, Meedoen en Dagelijks functioneren. Verdeeld over deze zes pijlers legde Sociaal Planbureau Groningen haar panelleden 17 stellingen voor om hun Positieve Gezondheid in kaart te brengen.

Een belangrijke rol voor inkomen en opleiding

Uit de cijfers van het onderzoek komt duidelijk naar voren dat Groningers met een hoger inkomen hoger scoren op alle stellingen van Positieve Gezondheid dan Groningers met een lager inkomen. Het gaat dan vooral om stellingen binnen de pijlers Lichaamsfuncties (+18%), Zingeving (+16%) en Kwaliteit van leven (+16%). Op het gebied van Dagelijks functioneren (+1%) is het verschil miniem.

Als we onderscheid maken op basis van opleidingsachtergrond is een vergelijkbaar patroon zichtbaar.  Vooral Zingeving springt er uit: panelleden met een hbo- of wo-opleiding zijn het 19% vaker eens met de stellingen die hierop gebaseerd zijn dan Groningers zonder vervolgopleiding. Opvallend is verder dat de pijlers Meedoen en Kwaliteit van leven nauwelijks verband houden met opleidingsachtergrond (4% verschil), terwijl er wel een sterk verband is met inkomen.

Algemene beeld van de provincie

Van de zes pijlers lijken Groningers vooral goed te scoren op Dagelijks functioneren – bijna alle panelleden waren het eens met de drie stellingen die daaronder liggen. De pijler Zingeving werd het minst beoordeeld. Binnen deze pijler gaven panelleden het minst vaak aan idealen te hebben die ze willen bereiken (51% was het eens met de betreffende stelling).

Jongvolwassenen in Groningen ervaren minder Mentaal welbevinden, maar meer Zingeving

Naast de 17 stellingen over Positieve Gezondheid is aan het Groninger Panel ook gevraagd hoe tevreden ze zijn met het leven. Op tevredenheid met het leven scoren jongvolwassenen (18-34 jaar) in Groningen een stuk lager dan andere leeftijdsgroepen: ze geven gemiddeld genomen een 7 als rapportcijfer tegenover een 7,7 onder oudere leeftijdsgroepen.

Mogelijk hangt dit samen met de lagere scores die jongvolwassenen ook geven op Mentaal welbevinden en Kwaliteit van leven. Senioren (inwoners van 65 jaar en ouder) scoren het hoogst op deze twee pijlers. Als we deze twee groepen tegenover elkaar zetten, dan valt op dat jongvolwassenen het 19% minder eens zijn met stellingen die gaan over Mentaal welbevinden en 16% minder met stellingen die gaan over Kwaliteit van leven. Aan de andere kant ervaren jongvolwassenen wel meer Zingeving (+21%).

Verschil met Drenthe

Sociaal Planbureau Groningen keek ook naar de resultaten van het panelonderzoek in Drenthe. Over het algemeen ervaren Drenten hun Positieve Gezondheid beter dan Groningers: ze zijn het wat vaker eens (+5%) met de verschillende stellingen dan Groningers en scoren wat hoger op tevredenheid met het leven (+3%). Mogelijk heeft dat te maken met het inkomensniveau, dat in Groningen over het algemeen wat lager ligt dan in Drenthe.