Lezing over verbanden landschapshistorie Reitdiepgebied en Ploegschilderijen

SAUWERD – Historische Kring Ubbega organiseert op woensdag 13 december een lezing in het dorpshuis Ubbegaheem in Sauwerd. Deze avond zal Marleen Westeneng het hebben over de verbanden tussen de landschaps-historie van het Reitdiepgebied en de Ploegschilderijen uit de periode 1918-1941.

Op 31 januari 2023 leverde Marleen Westeneng haar masterscriptie “Landschaps-geschiedenis Rijksuniversiteit Groningen ‘Omgeploegd’” op. Hierin onderzoekt ze de verbanden tussen de landschapshistorie van het Reitdiepgebied en de Ploegschilderijen uit de periode 1918-1941, en vraagt ze zich af hoe deze verbanden gebruikt kunnen worden voor een landschaps- en kunsthistorische analyse van het Reitdiepgebied.

Een korte samenvatting

Het Reitdiepgebied was nog weinig geschilderd tot het vanaf 1918 ontdekt werd door de kleurrijke Ploegschilders; zij verbonden een opperste levensvreugde en scheppingsdrift met de zinnelijkheid en weerbarstigheid van het Groninger landschap. Tijdens de hoogtijdagen van kunstenaarsvereniging De Ploeg was het Reitdiepgebied, net als de schilders, volop in beweging. Het van Starkenborghkanaal, sluizen en gemalen werden aangelegd, terwijl het afgraven van wierden werd voortgezet. Toch is de eeuwenoude structuur van het landschap bewaard gebleven; de karakteristieke kronkelende sloten, wegen en perceelgrenzen  worden steeds meer gewaardeerd. In deze lezing worden de verbanden tussen de landschapskunst van De Ploeg en het Reitdieplandschap onderzocht, om zo tot een kunst- en landschap historische analyse te komen. Want hoe heeft het landschap de kunst geïnspireerd, en is het Reitdiepgebied anders beheerd omdat het geschilderd is?

Op blz. 76 van haar scriptie zegt één van de geïnterviewde dat hij, toen hij naar het Reitdiepgebied ging verhuizen, zijn bewustzijn van De Ploeg heeft meegenomen in het proces. Hij herkent veel elementen van de Ploegschilderijen in het landschap en is ook nog steeds op zoek naar De Ploeg in het landschap. Hij wordt ook aan De Ploeg herinnerd dankzij de infopanelen met Ploegschilderijen die onderdeel zijn van onze fietsroute. In de Ploegschilderijen waardeert de geïnterviewde hoe de Ploegschilders “…wat  primaire kleuren rondkwakken en toch de essentie van de Groninger klei vangen. Het klopt toch, er gaat een enorme kracht vanuit.”

Foto: Wierde van Adorp (achterzijde Zuiderstraat en Torenweg), in 1939 geschilderd door Siebe Jan Bouma (1899-1959)