Onderdendam ( Gr. ) Maandag 5 September 2022, 05u50 ( Zomertijd ) :

“ O- wind. Windkracht 2. Er is weinig van de wind te merken, als ik met onze hond Nantske het hoogholtje, het houten bruggetje over het Boterdiep opklim. Al veel verkeer op de weg. Het wordt weer warm vandaag. Dus mogelijk meet men zich een tropenrooster aan. Af en toe schieten wat auto’s door de sluis voor mijn huisdeur, bedoeld om het verkeer zijn snelheid te doen verminderen. Het tegendeel lijkt het geval. De routiniers onder de forenzen zwieren door de wegversmalling als volleerde kunstrijders. En beginnen zodra ze voorbijzijn, direct het gaspedaal in te drukken. Soms zelfs zo evident dat ter hoogte van Annemieke Neuteboom de automotoren  aan het brullen zijn als een stel trompetterende olifanten. Om niet meteen chagrijnig te worden kijk Ik maar omhoog. Het is half bewolkt. Aan de horizon in het oosten hangen hoge wolkenbanken. Maar kijk ik naar het westen dan strekt zich van daaruit een heel dun wolkendek uit, de hemelkoepel in. Aan de zijkant verliest dat dek zich in losse flarden. Daarentegen is het zuidwesten weer vrij van wolken. Daar staat de planeet Jupiter als vanouds te stralen. Rechts in het donker snatert heel zacht een wilde eend [ Anas platyrhynchos L. ]. Het blijft even stil .Dan antwoordt een eend links van de brug. Opnieuw nu wat dringender klinkt er rechts weer gesnater. Er komt onmiddellijk antwoord. Dan besluit een eend op de wieken te gaan. Hij vliegt onder de brug door naar ‘Zijn Geliefde ‘. Opgetogen wordt er enthousiast ver ‘gepraat ‘. Het is nog steeds zo duister dat ik geen van de twee vogels zie. Genoeg gegluurd in het donker. Heel voorzichtig ga ik de zestien treden van de brug af en sta even later op het beton van het wandelpad. Laat Nantske van de lijn.

Twee reuzenschildpadden

Doodstil is het hier. Een soort heilige stilte als in een enorme kathedraal en even heb ik de fantasie  dat ik een priester zie  die zachtjes prevelend hier de Heilige Mis opdraagt. Zoals vroeger, als ik als zevenjarige met Onz’ Mama naar de kerk ging, iedere dag, zomer en winter, of het nu vroor of niet, sneeuwde of regende. We knielden in een van de voorste banken. Daar waar uit zuinigheid nog wat licht brandde.  Ieder geluid weergalmde hard in die neogothische kerk in Rijen, gewijd aan de heilige Maria Magdalena. Of het nu om  het per ongeluk vallen van een gebedenboek ging , bij ‘ons ‘ missaal genaamd,  of een rolletje pepermunt. Of als mensen begonnen te hoesten. Wat heel vaak gebeurde. Of wanneer ze vonden dat de priester niet voldoende tempo maakte met het lezen van de H. Mis.  Ieder geluid werd zeker tien keer versterkt . De kerk functioneerde als een grote klankkast. Het is maar een vergelijking maar eerlijk gezegd past hij precies bij de atmosfeer hier. Nog steeds is het duister. De percelen links en rechts blijven voor het oog verborgen. Voor me uit kan ik kijken tot ongeveer aan de hoek. De toplichten van de drie windmolenparken, Eemshaven, Farmsum en ‘de Meeden ‘rond de N33 geven een rood, glinsterend licht af. Ver weg in het oosten bewegen  als reuzenschildpadden zo langzaam twee felle lichten. Ik gok erop dat het om de schijnwerpers van een trekker gaat die aan het werk is op het land van de familie van Middelkoop. Maar wat voor soort werk wordt daar gedaan? Wordt er gemaaid of wordt er drijfmest uitgereden? Maar dat laatste zou ik zeker ruiken want de wind komt uit die hoek. Dat kan ik dus afvinken. Blijft over een keuze tussen maaien en ploegen. Geen idee, ooit zal wel duidelijk worden wat er is gebeurd. Ik blijf nog even aan dat drijfmest uitrijden haken.

Derogatie

Wat is sinds vanochtend het geval. Om tien voor negen neemt de website van de NOS een bericht uit de Telegraaf over :

https://nos.nl/artikel/2443353-nederlandse-mestuitzondering-verdwijnt-per-2026-boeren-krijgen-compensatie

Dat bericht kwam op het volgende neer:

De uitzonderingspositie voor Nederlandse boeren om meer mest te mogen uitrijden dan boeren in andere landen wordt vanaf volgend jaar in drie jaar afgebouwd. Minister Staghouwer van Landbouw heeft hierover een conceptafspraak gemaakt in Brussel. Nederland krijgt al sinds 2006 een uitzondering op de regels omdat we zo’n klein grondgebied hebben en zo’n bijzondere vruchtbare bodem die veel mest kan opnemen. Voorwaarde is wel dat het oppervlaktewater schoon blijft. Maar de Europese Commissie wil af van de speciale Nederlandse positie, de zogenoemde derogatie. Vooral omdat aan een voorwaarde niet is voldaan. De Nederlandse waterkwaliteit is danig verslechterd.

Het begrip derogatie komt oorspronkelijk uit het juridische begrippenapparaat. Betekent ‘ uitzonderingsregel op bestaande wetsartikelen‘. Het akkoord is nog niet definitief maar een overeengekomen beleidsvoornemen na onderhandelingen tussen ambtenaren namens  de Europese Commissie en hun evenknie bij het ministerie van LNV. Het blijft een concept tot het Europese parlement er zijn goedkeuring aan heeft gehecht. Volgens dat zogenaamde conceptakkoord mogen de boeren die van deze  uitzondering gebruikmaken vanaf komend jaar minder mest uitrijden. Vanaf 2026 zijn de regels dan hetzelfde als in andere EU-landen. Ongeveer 18.000 boerenbedrijven maken gebruik van deze derogatieregeling.  Doordat er minder mest mag worden uitgereden op het land, moeten veehouders het overschot gaan afvoeren. De kosten daarvan kunnen oplopen tot duizenden euro’s per jaar. Voor getroffen boeren komt een financiële vergoeding. Volgens de site van www.nieuws.nl  :

130 miljoen vergoeding voor boeren door afbouwen mestregel

staat er een bedrag van 130 miljoen euro klaar ter compensatie. Dat blijkt uit een brief die Staghouwer deze middag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Wel zegt een woordvoerder dat “de afgelopen maanden zeer intensieve gesprekken” zijn gevoerd over de uitzonderingspositie. “Inzet was duidelijkheid voor de boeren en dat zij niet in een keer voor grote aanpassingen in bedrijfsvoering komen te staan.”

Slecht gedrag

Wat direct opvalt is volgens mij het volgende. Door intensivering zijn de bedrijven groter geworden. Dat wil zeggen het aantal koeien per bedrijf is opgelopen. Gemiddeld is dat 109 melkkoeien per bedrijf , volgens het CBS in 2021. Maar het aantal bedrijven dat 150 koeien per bedrijf telt, groeit snel. Dat zijn vaak gesloten systemen , meestal zonder of met zeer beperkte weidegang. Met als gevolg dat de hoeveelheid mest te groot is in verhouding tot het aantal hectaren per bedrijf. Wat te doen met het mestoverschot? Boeren moet dat laten afvoeren, wanneer ze dat niet als ruilmiddel met een akkerbouwer kunnen afzetten. Krijgen dan veevoer terug. Voor dat afvoeren moeten ze betalen. Bovendien moeten ze ook nog eens extra dure kunstmest kopen. Ze krijgen daar niets voor terug.  Het vreemde wat er nu gebeurt is dat het ministerie een compensatieregeling heeft uitgewerkt voor die boeren die geld kwijt zijn door hun mestoverschot. En daar ligt mijn verwondering. Boeren in Nederland worden al gesubsidieerd vanuit Europa. Via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid  [ GLB ] krijgen ze subsidie voor iedere hectare die ze in gebruik hebben. Nu komt er weer een beloning voor wat ik als  ‘ slecht gedrag ‘ zie . Om heel duidelijk te zijn . Slecht gedrag noem ik:  meer koeien nemen dan de hoeveelheid grond die je hebt, aankan. Als burger vind ik dat ‘onverantwoordelijk gedrag’. Boerenleiders vinden dat absoluut niet. Die krijgen dus nu  DANK VOOR STANK……………………………………………………….(wordt vervolgd )

Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retreiver – jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners , 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen.