Het Wiepoopad in Winsum: van illegaal paadje tot veelgebruikt wandelpad mét binnenkort een nieuw fietspad

WINSUM – ‘Een succesvol voorbeeld van burgerlijke ongehoorzaamheid’, zo noemde voormalig gemeente Winsum de actie van Winsumers Dirk Wieringa en Johan Poort in de jaren tachtig. Eigenhandig maakten de twee mannen een veilig voetpad onder de N361 door, dat al snel een veelgebruikte onderdoorgang werd: het Wiepoopad. Nu, bijna veertig jaar later, wordt dit voetpad uitgebreid met een fietspad die begin december klaar moet zijn.

Nadat de zoon van Dirk Wieringa in de jaren tachtig bijna een ongeluk kreeg toen hij de N361 overstak, besloten Dirk en zijn buurman Johan Poort dat het welletjes was. Er moest een veilige oversteek komen. Dirk: “Ik had in die tijd een volkstuintje aan de overkant van de weg waar nu het speelveldje van de camping is. Mijn zoon kwam daar wel eens bij mij. Over de weg was niet veilig, dus we moesten onder de brug door, waar een smal paadje van een centimeter of vijftien liep. Op een gegeven moment zei mijn zoon: papa er zijn auto’s voor mij gestopt. Onder de brug zaten brandnetels waar hij niet langs durfde. Ik zei dat hij niet meer over de weg mocht gaan, dat dat gevaarlijk was. Een hele tijd ging het goed. Tot hij weer vertelde dat er een auto voor hem gestopt was. Toen zei ik: nou is het gebeurd. Ik heb mijn buurman Johan Poort gevraagd of hij me wilde helpen en we zijn direct ’s avonds aan de slag gegaan onder de brug”.

Johan: “We hadden het al een paar keer geopperd bij de gemeente, maar het was moeilijk om gemeente, provincie en Rijkswaterstaat op één lijn te krijgen. Dus hebben we het maar illegaal gedaan”. De mannen maakten een leuning langs het water en aan de andere kant van het talud onder de brug een trappetje. Een werknemer van de provincie zag ze bezig en zei ze van de brug af te blijven. Dirk: “Dat deden we niet. Daar zouden we van horen, zei hij. En inderdaad, de volgende dag kregen we bericht van de provincie dat we moesten stoppen. Maar de leuning zat er al”.

Toch verder

De actie van Johan en Dirk had tot gevolg dat provincie, gemeente, Rijkswaterstaat en de Stichting Waterrecreatie uit Winsum om tafel gingen. Dirk: “Al gauw kregen we bericht dat we verder mochten, met materiaal dat we van de gemeentewerkplaats konden halen. We zochten trottoirbanden uit waarmee we een pad omhoog legden en sloegen palen langs de zijkant van het pad met een metalen buis eroverheen voor de stevigheid. Van doe-het-zelf-zaak Sennema, die toen aan het Dorpsplein van Winsum zat, konden we overgebleven beton gebruiken. Daarmee werd het pad 25 centimeter breed”.

Het Wiepoopad (een samentrekking van de achternamen van Dirk en Johan) werd feestelijk geopend en van meet af aan veel gebruikt. Dirk en Johan kregen van de gemeente zelfs een stropdas als dank voor hun werk. Enige jaren later werd de nieuwe provinciale brug over de N361 gelegd en werd van het Wiepoopad een mooi breed pad gemaakt.

Uniek proces

Wethouder Eltjo Dijkhuis: “Het Wiepoopad was ooit bedoeld als voetpad en zo is het ook ingericht. Met steile hellingen, smal en niet overzichtelijk en daarmee niet geschikt voor fietsers. Maar het pad wordt wel veel door fietsers gebruikt. En het fietsverkeer neemt alleen maar toe. In 2022 wordt de provinciale weg heringericht, dus hebben we als gemeente besloten dat we een fietspad naast het bestaande voetpad moeten leggen.”

Voor het nieuwe fietspad werden Dirk en Johan als eerste gevraagd zitting te nemen in de burgercommissie die samen met de gemeente mocht beslissen welke aannemer het beste ontwerp had voor het nieuwe fietspad.

Wethouder Eltjo Dijkhuis: “Met hen is het tenslotte begonnen. Wij zijn trots op de unieke aanpak van dit project. En de bijzondere samenwerking met inwoners in de beoordeling van de ontwerpen voor het nieuwe fietspad. Over een aantal weken hopen we het vernieuwde en duurzame pad te openen en daarmee de verkeersveiligheid op dit punt verder te verbeteren.”

Het ontwerp van aannemer De Boer en De Groot Civiele Werken bleek qua duurzaamheid, omgevingsvriendelijkheid en sociale veiligheid het beste aan te sluiten bij de wensen van de burgercommissie. Borgert de Vries, regioleider bij De Boer en De Groot is blij dat zijn collega’s hebben ‘gewonnen’ want het is een leuk project, zegt hij. “Wij zijn waterbouwers, dus van alles dat op de grens van land en water zit worden wij blij. Ik ben ook blij dat de gemeente ons als aannemer de vrijheid heeft gegeven een eigen ontwerp te maken waarmee we ons konden onderscheiden. Ik vind het ontwerp zelf erg mooi en als het dan gewaardeerd wordt is dat heel gaaf.”

Duurzaam

Borgert en zijn collega’s gebruikten een concept dat ze in Amsterdam al eens hebben gebruikt. “Het is een vrij transparant ontwerp. We werken deels met hergebruikt materiaal en met duurzame ledverlichting. Het dek wordt van hout en de onderbouw is dusdanig sterk ontworpen dat ze onbehandeld zeker vijftig jaar kan blijven staan. Aan de Marenland kant van de weg zit een behoorlijke bult in het asfalt die we een halve meter omlaag brengen zodat meer zicht ontstaat. Ook wordt het schelpenpad naar de parkeerplaats verbreed en geasfalteerd zodat het geschikt wordt voor fietsers. De omgeving krijgt zo een mooie opfrisser waarmee Winsum jaren vooruit kan.”

Veilig naar de overkant

Iets waar Robbert van Barneveld ook blij mee is. Robbert is eigenaar van Marenland Recreatie vlak naast het Wiepoopad, waar vroeger de volkstuintjes zaten waar Dirk Wieringa in werkte. Robbert is blij dat er straks een veilige onderdoorgang is voor voetgangers én fietsers, waarmee zijn camping bereikt kan worden. “Er gaat veel meer verkeer over het Wiepoopad dan waar het pad voor bedoeld is omdat het toch de veiligste manier is om aan de overkant te komen. Het is fijn dat het overzichtelijk wordt, met een gescheiden fiets- en voetpad.”

Foto’s onder de brug

Het Wiepoopad is tegenwoordig onderdeel van het Pieterpad en heeft dus ook een toeristische functie. Om het Wiepoopad nog mooier te maken kwam fotografe Tina Lantink met het idee fotopanelen op de pijlers van de brug te plaatsen. Tina en haar man lopen regelmatig over het Wiepoopad onder de brug door. “Het is niet zo’n fraaie, nogal grauwe brug. Daar moet toch iets aan te doen zijn, dachten we. In Friesland is de onderkant van een brug soms beschilderd, zodat je een mooi uitzicht hebt als je staat te wachten. Daar kwam onze inspiratie vandaan.”

In overleg met de Historische Vereniging van Winsum koos Tina uit het Groninger Archief drie foto’s van landschapsfotograaf P.B. Kremer die rond 1900 door de hele provincie foto’s maakte. Op de foto’s staan oude beelden van Winsum. Ze zijn op glasplaat gemaakt en van fantastische kwaliteit, zegt Tina. “De brug wordt een hele mooie entree voor Winsum, ook vanaf het water.”

Trots

Johan en Dirk zijn tevreden. Johan: “Het nieuwe Wiepoopad wordt veiliger, overzichtelijker en heel mooi, daar waren we het allemaal over eens. Er zullen heel veel mensen te voet en op de fiets gebruik van maken”. Toch bijzonder. “Ja. We zijn nog steeds wel een beetje trots dat we het zo hebben gedaan.”

 

Tekst: Mascha Elzinga – van Mourik