Ik had in Frankrijk willen wezen, voor een ballentoernooi, je kunt jeu de boules zeggen, maar een beetje wijsneus als ik zegt pétanque. Maar daar zit verschil in dat ik nu niet ga uitleggen net zo min als ik de spelregels uitspreid. Het werkelijk leuke aan die ballensport is het toernooi. Je hebt een vlakte nodig van fijn zand of gruis, drie stalen ballen van ongeveer 75 millimeter doorsnee en een houten balletje. Die gooi je weg, en dan probeer je met de andere ballen er zo dicht mogelijk bij te komen met een onderhandse worp. Oh ja, je moet ook nog een tegenstander hebben, uiteraard, om zijn ballen weg te ketsen.
Zie je een aankondiging van een dorpstoernooi, let dan op of er bij staat dat er ook een grand méchoui is met buvette. Een méchoui is een braadfeest met een speenvarken aan het spit en barbeques. Je gaat er met je gezin, familie of een andere kliek heen en je zoon speelt je van het veld zodat je – toch een trots gezicht trekkend – naar de buvette gaat, de kraam die als bar dienst doet, en daar verblijf je tot de zon bijna onder is, om licht aangeslagen naar de camping terug te strompelen.
Helaas, op ons aller Hogeland doen ze niet aan méchoui avec buvette en ook nog wat jeu de boules erbij. En zo zwierf ik met een zaterdagmiddagse verveeldheid gewoon wat rond, zinloos en nodeloos wat CO2 uitstotend, tot ik Den Andel bereikte. Den Andel?
Ja, daar werd in het dorpshuis de finale van het Top 8 Masters Biljarttoernooi afgewerkt. Nou, toch nog ketsende ballen, al kom ik niet verder – als het om biljart gaat – dan keu, carambole en pomerans. Het is doodstil in de zaal, géén publiek vanwege de corona-maatregelen. Alleen wie spelen moet of in de organisatie zit, is er. Het is de finale van het toernooi dat over vijf dagen is afgewerkt. Als ik binnen komt wordt de partij voor plaats drie en vier afgewerkt. Tik…tik..tik, het enige geluid in de zaal dat van een van de vier tafels komt. Een kenner legt me het wezen van deze sport uit, tenminste hij heeft een poging daartoe ondernomen.
Het toernooi in Den Andel is eigenlijk een inhaalwedstrijd van een reeks die als gevolg van de corona-crisis werd afgebroken. Wat een gevoel geeft van: we kunnen weer. Het programmaboekje bestuderend, valt de foto van de voorzitter van BV Achterdeel, de organiserende club, meteen op. Wat staat voorzitter Mädi Cleerdin, de eerste vrouw die tot voorzitter van een biljartclub werd gekozen, stijlvol op de foto gezeten in een fraaie stoel, eclectische stijl met elementen van laat-romaans en de sierlijke lelies uit de tijd van de Franse koningen. Wat een stijl hebben ze bij die biljartclub. De inzet van het toernooi is de Klaas Zijlstra Bokaal, de wisseltrofee vernoemd naar de oudgediende van de vereniging als postuum eerbetoon.
Lees verder onder de foto
Ik moet naar huis, de hond verzorgen. Maar eerst nog even vastgesteld dat de beste vrouw in het toernooi Sjouke Koekoek is uit Bedum op de 15e plaats. En ook, de spelers van de thuisclub hebben zeker nog mogelijkheden om zich verder te ontwikkelen. Zo zeg je dat in het moderne coachtaaltje. Voor de fijne smaak, het lied van Toon Hermans, een volstrekt miskend taalkunstenaar die biljart als café-sport bezingt.
Café Biljart
Oom Arie was ongeveer tachtig
Ome Willem was ook net zoiets.
Ze vonden het leven nog prachtig
Ze zaten nog recht op de fiets
Ze zagen elkaar alle dagen
In het dorp, in het kleine cafe
Ze hielden van sarren en plagen
Als ze samen biljartten, die twee
Refrein: Cafe biljart, cafe biljart
Klein stukje groen voor het eenzame hart
Schuifje zegt klik, balletje tik
Die ene ben jij en die ander ben ik
‘t Was steeds een sigaar en een slokje
Al hesen ze niet meer zo snel
Ze keken niet eens op hun klokje
Zo gingen ze op in hun spel
En boven het groen van het laken
Daar leken ze jonger, zowaar
Ze probeerden elkaar af te maken
Maar ze konden niet buiten mekaar
Refrein
‘t Was koud, ‘t was eind januari
En Willem stond al aan de tap
Toen kwam iemand zeggen dat Arie niet kwam
Eerst had het nog iets van een grap
En Willem, dat was een aparte
Hij zei toen hij de boodschap ontving
“Alleen kan een mens niet biljarten”
Hij zette zijn pet op en ging
Refrein
Luisteren naar dit prachtig nummer van Toon Hermans? Klik hier
Tijl Uilenspieghel
