ACHTERGROND: De wethouder is weg, leve de nieuwe wethouder…..

Theo de Vries van de ChristenUnie verruilde het raadslidmaatschap voor het pluche van de wethouderszetel. Als opvolger van Harmannus Blok die aftrad als gevolg van de Tirrelkwestie, is het nog maar de vraag of De Vries zo blij moet zijn met de felicitaties die hem ten deel vielen. Al jarenlang sneuvelt één op de vijf wethouders, tussentijds.

De afgelopen maanden haalden flink wat lokale bestuurders de media doordat ze zijn opgestapt. Wegens bestuurlijke crises of persoonlijke omstandigheden. In Waalre struikelde de burgemeester over de lang slepende problemen met de wethouders en de raad. Een dag later traden de wethouders alsnog af. Wegens onvoldoende draagvlak. Volgens het onderzoek naar de bestuurlijke verhoudingen speelde ook de gemeenteraad een grote rol in de bestuurlijke crisis. De onderzoeker trof een grote tegenstelling aan tussen oppositie en coalitie. “Daar kwam bij dat zowel in, maar ook buiten de raad de betamelijkheid van omgangsvormen te vaak geweld werd aangedaan. In een dergelijk krachtenveld is het voor bestuurders en ambtenaren ongelooflijk moeilijk handelen.”

De drie wethouders van de Limburgse gemeente Meerssen stapten eind september op. Dat gebeurde na een motie van wantrouwen van de gemeenteraad nog vóór die in stemming werd gebracht. Aanleiding was een eerdere weigering door de wethouders een motie uit te voeren die een meerderheid van de gemeenteraad de week ervoor had aangenomen over herindeling met Maastricht. Vier wethouders in Waddinxveen hingen hun pijen aan de wilgen. Tijdens een spoeddebat over één van hun vlogen de coalitiepartners elkaar hoog in de haren waardoor er geen meerderheid voor de zittende wethouders meer was. Een reeds ingediende motie van wantrouwen werd niet meer in stemming gebracht.

In Urk gooide een wethouder de handdoek in de ring. Hij kwam in de problemen omdat zijn zoon bij een harddrugs transport was betrokken; pa was bij het bedrijf van zijn zoon werkzaam. Op dezelfde dag dat de Urker wethouder aftrad, diende Harmannus Blok bij de gemeente Het Hogeland zijn ontslag in. Hij struikelde over het financieel debacle rond de bouw van een multifunctionele accommodatie (MFA) in Winsum. Vervolgens trad in Ede de GroenLinks wethouder af wegens gebrek aan samenwerking met zijn eigen fractie.

Dit lang niet complete overzicht, ontleend aan de website Gemeente.Nu vermeldt een interessant gegeven. In de bestuursperiodes van 2010-2018 is steeds ongeveer 20 procent van de wethouders voortijdig vertrokken. Voor een deel zijn persoonlijke omstandigheden de oorzaak. Maar dat verklaart niet alles. Het wethouderschap is zeker geen job met baanzekerheid. Sterker nog, het is een job met een zeer hoge kans op voortijdig in de wachtgeldregeling terecht te komen. In Veendam trad een SP-wethouder zelf af en ontstond er een vacature die een voormalig wethouder werd opgevuld. Zo levert de reeks sneuvelende wethouders ook weer mogelijkheden voor voormalige wethouders om een passende baan te vinden. Wat blijft is dat het wethouderschap een uitdagende baan is, die een dynamische en communicatieve werkhouding vereist. Met jaarlijks twintig procent kans er tussentijds eruit te vlietgen.

Berto Merx