Diep geschokt was ik

Het enige schokkende – ik was er hélemáál kapot van – tot nu toe in de verkiezingscampagne was het ideetje van Mark Rutte, ons aller eerste minister, om daar in de Eemshaven een kerncentrale neer te zetten. De VVD loopt al maanden te leuren met een kerncentrale. Ingegeven door het onnozele idee dat de technische vooruitgang er wel voor zal zorgen dat problemen van afval en veiligheid wel opgelost zullen worden. Dat kinderlijke geloof in atoomcentralesvooruitgang is pardoes overgenomen door de jongelingen der VVD die als kefhondjes blaffen dat het wel een leuk idee is, zo’n kerncentrale in de Eemshaven. Jazeker, in Duitsland zijn ze de centrales voortijdig aan het afbreken. Vlak over de grens bij Emmen ligt er een, even met wat vrachtwagens er heen, zal niet duur zijn en is een win-win-situatie: opgeruimd staat netjes, een beetje knutselen en je hebt voor de prijs van schroot een mooi fabriekje. Barman, nog een rondje biertjes voor de jongelui.

Zondag zei Rutte het en prompt zei onzer burgervadermoeder, nee nog niet goed: burger(es)va(moe)der, zo, dat is inclusief, op Twitter dat het een raar idee was en dat er helemaal geen behoefte aan was. Maar dan netjes geformuleerd, zoals dat Henk Jan Bolding wel is toevertrouwd. En prompt schoot dat Stefan Van Keijzerswaard weer in het verkeerde keelgat en twitterde de fractievoorzitter(es( van de Hogelandse VVD dat de burgemeester geen politieke uitspraken moet doen, maar dan netjes geformuleerd, zoals dat Stefan wel is toevertrouwd.

Hè hè, alles op de kast en heel rap. De VVD-gedeputeerde, het SP-kamerlid Sandra Beckman, en nog veel meer, vielen Bolding bij. En uiteindelijk trok Rutte een paar dagen later zijn ideetje weer in. Wat rest is een terrein in de Eemshaven dat al 35 jaar vrij wordt gehouden voor een eventuele bouw van een kerncentrale.

Het enige dat mij schokte was de vraag of een burgemeester politieke uitspraken mag doen.

Ten eerste, er staat nergens dat een burgemeester géén politieke uitspraken mag doen. Sterker nog, je wordt gek van al die burgemeesters die voortdurend politieke uitspraken doen, als je er een beetje allergisch voor bent. Het is elke week wel raak, hier een reprimande voor de regering, daar een oproep aan de Tweede Kamer, alweer een dringend requête van burgemeester aan een minister. Je mag wel gerust zeggen dat het staande recht en gebruik is dat burgemeesters zich met politiek bemoeien. De enige Nederlander die niet zelfstandig een politieke opvatting mag ventileren, is de Koning, (en Maxima ook, en nog wat Oranjes) die eerst aan de premier moet vragen of het goed is dat Hij iets zegt over een politieke kwestie.

Ten tweede, je zou willen dat burgemeesters wat vaker politieke uitspraken doen. Over de kinderen in de Griekse vluchtelingenkampen, over de opvang van corona-besmette asielzoekers, over die dertig procent van de bevolking die van een zo laag netto-inkomen moet leven dat ze nog niet zeker weten of ze morgen in het ravijn van de diepe armoede storten. Over het schandaal dat 15 procent van de kinderen niet fatsoenlijk kan lezen en schrijven.

Ten derde, dat Stefan, toch gerenommeerd om zijn liberalisme, even niet heeft beseft dat burgemeesters in landen met falende democratieën – zeg maar zo ongeveer alles buiten de Europese Unie – juist politiek hun mond moeten houden. Maar goed, Bolding en Van Keijzerswaard hebben een kopje koffie met elkaar genuttigd, dus dat is wel weer bijgepraat.

Zullen we eens heel ouderwets doen. Iedereen mag denken en zeggen wat-ie wil. Ik zal tot mijn laatste ademtocht ieders recht op meningsuiting verdedigen. En tegelijk hou ik mij het recht voor om elke domme mening met alle middelen te bestrijden, hekelen, bespotten, tot en met mijn laatste ademtocht. Oh ja, dat betekent niet dat je me te pas en te onpas moet lastig vallen met die 99 procent van de meningen die bestaan uit lariekoek, dronkenmans(vrouws) gepraat, idioterie, halvegarisme, oplichterij, charlatanerie en laaghartige ongefundeerde vooroordelen.

(Nou zal er wel weer een wijsneus zijn die zegt dat ik deze opvatting van Jean-Jacques Rousseau heb gejat. Wie dat beweert kletst maar wat. Deze opvatting wordt door niksbetweters aan Rousseau toegeschreven, maar die heeft dat nooit gezegd.)

Tijl Uilenspieghel