Waarneming, dossier MFA BEDUM

HET HOGELAND – Na het raadsoverleg van woensdag 31 maart over de MFA Bedum te hebben gevolgd even terugkijken naar Nieuwsuur om ook het gekrakeel in de nationale politiek te volgen. Verslaggever Arjan Noorlander had de inleidende beschietingen van het mislukte verkenningsdebat gevolgd en begon zijn bijdrage met: “Het was een totaal theater van politieke onmacht en/of van politieke onkunde, een puinzooi.” Nou Arjan, in gemeente Het Hogeland kunnen ze er ook wat van, wat een puinzooi was het raadsoverleg. Wantrouwen, met modder gooien, jij-bakken, cijfers en uitspraken verdraaien en een door wethouder De Vries (CU) uitgesproken beschouwing waarin de initiatiefnemers van het MFA een ‘klap in de snufferd’ kregen.

Voorgeschiedenis

Het realiseren van een MFA was in de gemeente Bedum al een gekoesterde wens. Nadat B en W Bedum een haalbaarheidsstudie hadden ontvangen stelden ze een subsidie uit de pot leefbaarheid ter beschikking voor verdere ontwikkeling. Het initiatief werd uniek genoemd door de omvang en de aanpak door inwoners, ondernemers en lokale organisaties. Het sloot naadloos aan bij de visie ‘Ruimte’, die was vastgesteld voor de nieuwe gemeente Het Hogeland.

Toenmalige sportwethouder Jan-Willem van de Kolk merkte destijds op dat er een eigentijdse accommodatie kon worden gerealiseerd met nieuwe samenwerkingsvormen die bijdragen aan de kwaliteit van wonen en leven. Jan-Willem van de Kolk: “De voorziening krijgt daarmee een brede betekenis voor de inwoners van Bedum.”

Verkiezingen 2018

Per 1 januari 2019 ging de gemeente Bedum op in de gemeente Het Hogeland. In aanloop naar de herindeling konden de inwoners van Het Hogeland hun nieuwe gemeenteraad kiezen. Over het plan voor de MFA werden door de initiatiefnemers presentaties gehouden voor de meeste politieke partijen. Door veel partijen werd het initiatief omarmd en door het CDA en Partij van de Arbeid inzet van de verkiezingen gemaakt. Het CDA plaatste zelfs een verkiezingsdoek met een foto van het MFA en de tekst ‘CDA MFA BEDUM SAMENWERKEN VERSTERKT.‘ Het CDA met Kristel Rutgers, inwoonster van Bedum, als lijsttrekker werd de tweede partij in Het Hogeland met 3675 stemmen, goed voor 6 zetels.

Vertrek wethouder Blok

Direct na de verkiezingen werd het MFA aangemerkt als één van de grote projecten. De portefeuille MFA kwam in handen van de wethouders Harmannus Blok (CU) en Kristel Rutgers (CDA). Harmannus Blok besloot op 30 september 2020 zijn ontslag in te dienen als wethouder van de gemeente Het Hogeland. Hij deed dat nadat er een miljoenentekort was ontstaan voor de bouw van één van de grote projecten, de multifunctionele accommodatie de Tirrel in Winsum.

Inschattingsfout ChristenUnie?

Theo de Vries uit Leens volgde op 28 oktober zijn partijgenoot op als wethouder. Bij het herverdelen van de portefeuilles kreeg de onervaren De Vries het moeilijke MFA- dossier. Maakte de ChristenUnie daar een grote inschattingsfout, was het CDA zo boerenslim om wethouder Kristel Rutgers de inmiddels besmeurde MFA- plaat te laten poetsen of kwam de onervarenheid van de nieuwe portefeuillehouder de rest van het college goed uit om de hand op de knip te kunnen houden en de ‘schuld’ bij De Vries te leggen?

College passeert gemeenteraad

Eind november 2020 liet de gemeente weten dat het MFA Bedum niet kon doorgaan, er kon geen geld voor worden vrijgemaakt. SV Bedum en Stichting MFA waren erg teleurgesteld en verbijsterd over het besluit van het college en richtten zich tot de gemeenteraad.

Tijdens het interpellatiedebat op 9 december 2020 had de volledige gemeenteraad geen goed woord over voor de eigenzinnige opstelling van het college. De raad vond zich niet voldoende geïnformeerd en betrokken bij het hele proces. Wethouder De Vries had zich slecht voorbereid en kon nagenoeg geen enkele van de van tevoren schriftelijk gestelde vragen beantwoorden. De raad gaf middels een motie opdracht aan het college om opnieuw in overleg te gaan met de initiatiefnemers. Enkele passages uit de motie:

“Het college middels een zeer beknopte memo de raad geïnformeerd en overvallen heeft met de boodschap dat het initiatief voor een MFA Bedum geen doorgang kan vinden.” “Er jarenlang gesprekken zijn gevoerd over en gewerkt is aan het project MFA Bedum en daarmee de suggestie is gewekt dat het een kansrijk project zou zijn.”

Overwegende dat: Er grote onrust is ontstaan door het besluit van het college en de wijze waarop dit besluit is gecommuniceerd met zowel initiatiefnemers, raad en de inwoners van Bedum;

Het besluit van het college om geen voorstel aan de raad voor te leggen maakt het moeilijk voor de raad om te beoordelen of de door onze raad meegeven kaders op een goede manier zijn gewogen bij het besluit van het college.

Verzoekt het college: De toetsing van het project aan de toetsingskaders voor NPG-projecten, waaronder de vier ambities en 6 randvoorwaarden (zoals verwoord in de bijlage Analyse NPG gemeente Het Hogeland) uitvoeriger te beschrijven dan in de voorliggende summiere memo het geval is;

Roept het college op: Te kijken welke mogelijkheden er zijn binnen de gestelde kaders om dit initiatief alsnog mogelijk te maken en de raad hierover in februari 2021 met een raadsvoorstel te informeren. In samenspraak met de stichting MFA en de SV Bedum deze mogelijkheden te verkennen.

Uitvoering motie

De motie was duidelijk, de raad geeft aan wat nodig is, namelijk “Het antwoord op de centrale vraag ‘Wat is nodig om het project MFA te lagen slagen?’ Het antwoord is eigenlijk heel simpel, extra middelen. Het college tovert echter weer een konijn uit de hoge hoed, de noodzaak voor een MFA: “Voorafgaand aan de vraag of er extra middelen beschikbaar gesteld zouden moeten worden ligt de afweging of een MFA noodzakelijk is. Vanwege alle ontwikkelingen in het centrum en de mogelijkheid om ook daar meerdere maatschappelijke functies onder te kunnen brengen, zien wij die noodzaak niet.” Het college gaat hierbij voor een groot gedeelte voorbij aan de motie van de raad, die was juist bedoeld om te kijken of en hoe er een MFA in Bedum te realiseren is.

Motivatie college

Het college motiveert het besluit als volgt: “In de raadsvergadering van 9 december 2020 is door de voltallige gemeenteraad een motie ingediend met als kernvraag: maak helder wat er nodig is om de MFA Bedum te laten slagen?

“Om uitvoering te geven aan deze motie heeft het College van B&W een ‘tussenfase’ ingelast als verdiepingsslag op het haalbaarheidsonderzoek MFA Bedum van augustus 2020. De ‘tussenfase’ en de resultaten zijn ambtelijk vorm gegeven met tussentijdse terugkoppeling aan / facilitering door SV Bedum en Stichting Ontwikkeling MFA Bedum. De tussenfase is begeleid en voorgezeten door een extern deskundige, die ook de eerdere haalbaarheidsonderzoeken voor de MFA heeft opgesteld. Door de extern deskundige (Igor Grevers van Vundamenz) is een eindrapport opgesteld dat antwoord geeft op de vragen uit de motie van 9 december 2020. Op 16 maart 2021 heeft het college van Het Hogeland echter besloten niet verder te gaan met de MFA. Dit is door de gemeente op 18 maart kenbaar gemaakt aan de stichting en SV Bedum. Het college wil als alternatief voor de MFA samen met SV Bedum zich hard maken voor het realiseren van een nieuwe, duurzame en toekomstbestendige accommodatie, passend bij de omvang van de voetbalclub.”

Raad, van leeuw naar lam

De gemeenteraad van Het Hogeland lijkt het gebrul van een leeuw in te ruilen voor het gemekker van een lam en reageert op het voorstel van burgemeester en wethouders met het volgende besluit: “gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. dinsdag 16 maart 2021, kennisnemend van de in paragraaf 5 van voornoemd voorstel geformuleerde kaders en overwegingen, besluit:

1. Het college opdracht te geven samen met de SV Bedum te onderzoeken hoe een nieuwe, duurzame en toekomstbestendige accommodatie voor SV Bedum kan worden gerealiseerd passend bij de omvang van de vereniging.

2. Bij de behandeling van de voorjaarsnota te besluiten over het beschikbaar stellen van extra middelen voor de realisatie van de nieuwe accommodatie van SV Bedum.” Over de mogelijkheden om een MFA te wordt niet meer gesproken.

Verbijstering en teleurstelling

SV Bedum en Stichting MFA zijn teleurgesteld en verbijsterd als ze op 18 maart van wethouder De Vries in een kort statement te horen krijgen dat het college van Het Hogeland heeft besloten om af te zien van de realisatie van een multifunctionele accommodatie in Bedum.

Gert-Jan Hageman voorzitter van Stichting MFA Bedum; “Wij zijn verbijsterd, boos en teleurgesteld over het besluit van het college. Het college legt in onze ogen de motie ‘Samen geven wij een multifunctionele accommodatie in Bedum een kans’ van 9 december gewoon naast zich neer. Wij hebben de afgelopen maanden onder leiding van een onafhankelijke deskundige uitvoering gegeven aan de motie en daarmee het werk voor het college verricht. Gisteren gaf wethouder Theo de Vries aan dat het college de motie en het opgeleverde rapport naast zich neer hebben gelegd en dat het college geen multifunctionele accommodatie in Bedum wil vestigen. Wederom werd de financiële positie van de gemeente als argument aangehaald. Tijdens de besprekingen de afgelopen periode is gebleken dat de miljoenen overschrijding bij De Tirrel in Winsum 1 op 1 negatief van invloed is op investeringen in andere dorpen. Als tweede argument werd gegeven dat de gemeente in de centrumplannen in extra maatschappelijke activiteiten wil investeren. Uiteraard juichen wij dit van harte toe. Wij zijn hierover echter zeer sceptisch, want deze ‘plannen staan nog in de sterren geschreven’ en wij zien dit toch meer als een zoethoudertje en een afleidingsmanoeuvre. In onze ogen zijn de samenleving in Bedum, SV Bedum en zorginstellingen zoals ’s Heeren Loo en de Golden Raand de grote verliezers.”

Geen koekenbakkers

De initiatiefnemers van de MFA Bedum Gert-Jan Hageman, Vincent Geerlings, Jan Jurren Timmer en Vincent Geerlings zijn geen koekenbakkers en nemen in het hele proces geen genoegen met collegebesluiten, een stuntelende raad en discutabele cijfers en feiten. Komt het college met hun interpretatie van de mogelijkheid om NPG- gelden in te zetten, dan gaan de mannen informeren bij de bron, Siem Jansen (NPG), haalt het college uit het rapport van Igor Grevers van Vundamenz een bevestiging van haar standpunten, dan gaan ze met de opsteller van het rapport praten en laten ze de bevindingen, aanbevelingen en cijfers net even anders uitleggen. Vinden ze dat hun burgerinitiatief de dupe lijkt te worden van politieke onwil dan nemen ze contact op met minister van Staat, oud-voorzitter van de Eerste Kamer en voormalig vicepresident van de Raad van State Tjeenk Willink. Ze legden de heer Willink de situatie omtrent het MFA Bedum voor en hoe ze de kloof tussen een burgerinitiatief en de gemeente overbrugd kan worden. Het antwoord van de wijze man luidde: “Dit is een voorbeeld van *maatschappelijke democratie. Het inhoudelijke debat aangaan, met de bereidheid argumenten en tegenargumenten uit te wisselen, naar elkaar te luisteren en te proberen tot een vergelijk te komen.” Als er geld moet komen voor het burgerinitiatief om de gemeente te laten zien hoeveel de leefbaarheid van Bedum hun ter harte gaat, dan komt er een gift van 500.000 euro.

*maatschappelijke democratie (Raad Openbaar Bestuur)

“Een rijke democratie is een levende politieke én maatschappelijke democratie. Democratie is idealiter zoals gezegd meer dan alleen politieke democratie. Meer dan alleen politieke besluitvorming over wetten of bijbehorend beleid. Meer dan alleen deelname van burgers aan verkiezingen. Versmalling van de democratie tot de politieke democratie miskent het recht van burgers om betrokken te worden en mee te beslissen over voor hen essentiële zaken in hun leefwereld. Niet alleen via de politiek, maar vooral ook binnen maatschappelijke organisaties en in hun eigen omgeving. Democratie en de daarbij behorende waarden, strekken zich idealiter uit tot alle maatschappelijke terreinen. De brede basis van onze democratie ligt in de maatschappelijke democratie. Maatschappelijke democratie is, in de woorden van SCP-directeur Kim Putters, ‘inspraak, betrokkenheid en zeggenschap van mensen over en in maatschappelijke verbanden, zoals buurten, wijken, instellingen en organisaties’ (Putters, 2015).”

GemeenteBelangen Het Hogeland en CDA Het Hogeland, de twee grootste partijen in de gemeenteraad schreven over burgerinitiatieven in hun verkiezingsprogramma’s het volgende: GemeenteBelangen, “de gemeente kan veel leren van de kennis en expertise van haar inwoners, uiteindelijk hebben we elkaar hard nodig om de juiste beslissingen te kunnen nemen. De gemeente zou daarom beter kunnen spreken van Denktanks in plaats van Klankbordgroepen. GemeenteBelangen steunt echte inwonersinitiatieven.”

CDA, Gespreide verantwoordelijkheid. Voor het CDA begint politiek met de erkenning van maatschappelijk initiatief. Mensen, buurten, sportclubs, scholen, kerken, zorginstellingen, bedrijven: ze leveren allemaal een unieke bijdrage aan de samenleving. De overheid geeft al die mensen en organisaties het vertrouwen om te doen waar ze goed in zijn. En de burger geeft de overheid het vertrouwen om te doen wat zij kan doen. Vertrouwen is dus belangrijk. Binnen de afgesproken regels maximaal gebruik maken van de ruimte die er is. Mensen en bedrijven weten vaak zelf heel goed hoe dingen geregeld moeten worden.”

Schandalig raadsoverleg

Op woensdag 31 maart deelde wethouder De Vries de volgende beschouwing met de raad:

“VOOR DE TWEEDE EER OP RIJ HEEFT HET COLLEGEBESLUIT OVER DE MFA BEDUM EEN VEELHEID VAN VRAGEN EN VERWARRING OPGEROEPEN. HET IS NIEMAND ONTGAAN DAT DE STICHTING MFA, SV BEDUM EN DE GEMEENTE NIET BIJ ELKAAR ZIJN GEKOMEN. WE ZIJN HET NIET EENS EN DAT GAAN WE OOK NIET WORDEN.

HET ONDERLINGE VERTROUWEN IS BESCHADIGD. EN HOE KAN DAT, NADAT JE 3 MAANDEN HEBT SAMENGEWERKT OM EEN MOTIE UIT TE VOEREN? VOOR ONS, ALS COLLEGE, IS DAT DUIDELIJK. DE BEOOGDE DOELEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN DE STICHTING, SV BEDUM EN DE GEMEENTE ONOVERBRUGBAAR UIT ELKAAR. VOOR DE STICHTING EN SV BEDUM BLIJKT NU DAT DE MOTIE ALLEEN GESLAAGD IS MET DE UITKOMST JA VOOR EEN MFA.

NEEMT U VAN ONS AAN, ALS WIJ OOK MAAR 1 KANS HADDEN GEZIEN DAT WE MET NPG-GELDEN EEN MFA HADDEN KUNNEN LATEN BOUWEN, WAS DIE MFA ER GEKOMEN. WE ZOUDEN GEK ZIJN GEWEEST ALS WE DIE KANS NIET HADDEN AANGEGREPEN. WANT EN NPG-GELD, EN EEN INVESTERING VAN 500.000 EURO EN EEN PROVINCIALE SUBSIDIE VAN 350.000 EURO ZIJN KANSEN DIE NIEMAND AFWIJST.

MAAR DAT WAS NIET DE WERKELIJKHEID WAARIN DIT COLLEGE EEN BESLUIT MOEST NEMEN.  DE ENIGE WERKELIJKHEID WAS DAT DE GEMEENTE DIEP IN DE BUIDEL MOEST TASTEN OM DE MFA MOGELIJK TE MAKEN. EN ZO’N KEUZE KUN EN MAG JE MET ONS GEMEENTELIJKE HUISHOUDBOEKJE ALLEEN MAKEN VOOR ZAKEN DIE ABSOLUUT NOODZAKELIJK ZIJN. EN DIE ABSOLUTE NOODZAAK IS ER NIET. DAAR HEBBEN WIJ U UITGEBREID OVER GEÏNFORMEERD.

VANAF HET MOMENT DAT WIJ DIE KEUZE BEKEND MAAKTEN, ONTSTOND EEN WELLES NIETES SPEL. EEN SPEL VAN OVERTROEVEN EN OVERTUIGEN. IN DAT SPEL, WAAR VOORTDUREND DE SPELREGELS VERANDEREN EN WIJ ALS COLLEGE BUITENSPEL WORDEN GEZET, WILLEN WIJ GEEN SPELERS ZIJN. WANT HET RESULTAAT VAN DAT SPEL LIGT VOOR ONS: EEN DICHTE MIST VAN CIJFERS EN BEWERINGEN DIE VOOR BIJNA NIEMAND MEER TE VOLGEN ZIJN. NIET VOOR U, NIET VOOR ONS, EN AL HELEMAAL NIET VOOR DE INWONERS VAN BEDUM EN HET HOGELAND.

VOOR ONS ALS COLLEGE IS ER MAAR 1 UITWEG IN DIT LABYRINT: DAT IS EEN BESLUIT! LINKSOM OF RECHTSOM. ER MOET HELDERHEID KOMEN. DE DISCUSSIE IS NIET DAT BEDUM NIETS WORDT GEGUND. DAT BEDUM ACHTERIN DE RIJ STAAT ALS HET GAAT OM INVESTERINGEN IS PERTINENT ONWAAR. DE DISCUSSIE IS OOK NIET DAT BEDUM MAATSCHAPPELIJKE FUNCTIES DOOR DE NEUS WORDEN GEBOORD. DAT KAN NOG STEEDS. DE DISCUSSIE IS NOODZAAK EN GELD.NOG MEER REGISTERS OPEN TREKKEN ZAL ER NIET TOE LEIDEN DAT WE OP 1 LIJN KOMEN. HET WANTROUWEN IS ALLEEN MAAR GROTER  GEWORDEN. HERHALING VAN ZETTEN, NIEUWE VRAGEN EN WEER NIEUWE ANTWOORDEN BRENGEN GEEN NIEUWE INZICHTEN. WE MOETEN VERDER. DIT COLLEGE WIL VERDER. OM SV BEDUM EEN NIEUWE TOEKOMST TE GEVEN IS HET NODIG DAT WE EEN PROEFBALLON DOORPRIKKEN. DAT LEF TE HEBBEN. DAT KAN ALLEEN MET EEN BESLUIT. EN DAT IS ONZE EN UW VERANTWOORDELIJKHEID. DAT KAN OP 14 APRIL.”

Een schandalig raadsoverleg, de wethouder schoffeerde de jarenlange inzet van de vrijwilligers/ initiatiefnemers zonder ook maar enige vorm van zelf-reflectie. Vragen uit de raad werden niet of nauwelijks beantwoord en het woord ‘MFA’ werd niet meer uitgesproken, ingehuurde mediator en procesmanager Jan Legters kon naar hartenlust inbreken in het overleg, maar de door MFA gevraagde inbreng van Igor Grevers van Vundamenz werd op voorhand niet toegestaan. Ook werden de insprekers van MFA Bedum Vincent Geerling en Jan Jurren Timmer buiten de vergadering geplaatst, terwijl zij waren aangevallen en antwoord konden geven over bijvoorbeeld de gift (werd door Regters betwist en betiteld als investering). De vastberadenheid van de raad om alle benodigde informatie boven water te krijgen werd, zo meldden veel Twitteraars, het meest gesymboliseerd door Paul Steenman van GroenLinks, hij zat zichtbaar in beeld te slapen.

NPG- gelden

De onduidelijkheid in het hele MFA- dossier zijn de NPG- gelden. Het college is van mening dat er geen gelden uit de NPG- pot te halen zijn, de stichting meent van wel. De gemeente beroept zich op de deskundigheid van een ambtenaar en het rapport van Vundamenz, de stichting heeft de mogelijkheden besproken met NPG- directeur Siem Jansen. De heer Jansen is voor iedereen bereikbaar om uitleg te geven, zeker voor raadsleden die door de bomen het NPG- bos niet meer zien.

Het Nationaal Programma Groningen is een pot met geld die bedoeld is als compensatie voor aardbevingstrammelant. De pot kan gebruikt worden voor projecten die ten goede komen aan de wijde omgeving. Het moet bijdragen aan het toekomstperspectief in de provincie. Voor de uitvoering van Nationaal Programma Groningen stelt het Rijk 1,15 miljard euro beschikbaar. Een onderdeel van de afspraken is dat de gemeenten ‘lokaal’ aan zet zijn, dat wil zeggen dat de gemeente in samenspraak met haar bewoners een Lokaal Programmaplan opstellen. In het Lokaal Programmaplan van de gemeente Het Hogeland dat is aangeboden aan NPG is de MFA niet opgenomen. Vreemd, want de MFA staat immers al jaren op het verlanglijstje van Bedum. Toch ziet directeur Siem Jansen wel mogelijkheden om de MFA ‘op te plussen, waarom de gemeente dan niet en waarom onderzoekt het college niet naar mogelijkheden, zoals in de motie van alle raadsfracties is gevraagd? Tijdens het raadsoverleg van 31 maart bleven vragen, in ieder geval antwoorden uit. Het is volgens de heer Jansen de vraag of de gemeente het beschikbare NPG geld wel voor een MFA wil gebruiken.

Stichting MFA strijdbaar

Stichting Ontwikkeling MFA Bedum en SV Bedum kunnen zich niet vinden in het besluit van de college om te stoppen met de MFA. SV Bedum ziet geen heil in het alternatief dat het college voorstelt. SV Bedum heeft dezelfde extern deskundige opdracht gegeven om door te rekenen wat de consequenties voor de voetbalvereniging zijn bij het alternatieve plan van het college. Uit dat rapport blijkt dat het alternatief voor de gemeente uiteindelijk een hogere bijdrage van de gemeente vraagt dan wat de gemeente bij moet dragen aan de MFA. Verder blijkt dat het alternatief van het college financieel niet haalbaar is voor SV Bedum.

Inmiddels hangt Bedum vol met spandoeken met de tekst ‘Bedum verdient beter’, zijn er 1500 handtekeningen verzameld en staat er op 13 april om 19.00 uur weer een informatie- actieavond gepland die via livestream te volgen is via www.mfabedum.nl of www.omroephethogeland.nl

De gemeenteraad

14 april is de gemeenteraad aan zet. Gaan de fractie- woordvoerders het woord ‘MFA’ nog in de mond nemen of debatteren ze alleen over het voorstel om voor sv Bedum een nieuwe accommodatie te realiseren? Krijgt het gebrul van het interpellatiedebat nog een vervolg of legt de raad zich neer bij de beschouwing van wethouder De Vries? Linda Visser van Lokaal Sociaal riep eerder op tot een hoofdelijke stemming, misschien wel een goed idee om duidelijk te krijgen waar de partijen voor staan./CM