Monumentendag? Het enige dat ik met monumenten heb, is dat Huize de Bunker op de lijst van monumenten staat en dat krijg je voor niks want als het een oud huis is en lijkt op die talloze oude huizen – forse voordeur, twee ramen links, twee ramen rechts, zwarte pannen, onzer geliefde gemeente staat er vol mee– dan heb je voor niks een monument. Nou ja, de hypotheek is niet gratis, dus. Je mag er niks aan veranderen, wat had ik zo graag één raam minder willen hebben, want die joekelse ramen wassen, iedere huisvrouw herkent dit ook en kan dit heel wel navoelen, is me op de leeftijd dat ik lid ben geworden van de bejaardenbond, toch een zware belasting.
“Ik trok sneller af dan ik het kon opzoeken”
Wat is belasting?
Dat is iets wat alleen maar slechter wordt. Járen lang had ik op het belastingformulier onder het kopje Eigen Woning, het plezier om de kosten voor onderhoud van het erkende monument op te geven. Ik was een meester in het opzoeken van wat ik mocht aftrekken, een zinken gootje hier, een regenpijpje daar, vijf blikken verf voor de windveren, wat anti-houtrot want plastic kozijnen, dat mag niet. Ik trok zelfs sneller af dan ik het kon opzoeken. En stilletjes, als een dief in de nacht, als een gemene steenmarter, hebben hullie mij beroofd van de aftrek voor onderhoud voor een monumentale woning. Je moet dat nu bij de provincie aanvragen en voor vijf potten verf prima kwaliteit hoef je daar niet heen te gaan.
Op zich hoef ik dus niet een monument te bezoeken komend weekend, ik wóón in een monument en als je één keer een windmolen hebt gezien, dan geloof je het wel en je kunt genoeg op Youtube nakijken over windmolens en dan zie je het veel beter dan in het echt en als je het niet meteen snapt kijk je nog een keer en al die dingen die dit weekend te zien zijn, daar ben ik al eens geweest in de loop der jaren dus daar is niks nieuws te beleven, want je moest toch wat als je als jonge vitale vent ooit in ons aller gemeente des Hogelandes was komen wonen, en dus bezocht je elke molen, oude schuur, oude tuin, oude kerk, oude sluis, en wat niet meer.
Maar, een uitzondering. Boerderie De Haver, langs het Boterdiep tussen Bedum en Onderdendam, daar ga ik heen en alleen daar heen want dat is een unicum. De Haver was een zwaar aardbevingsslachtoffer dat in handen kwam van Het Groninger Landschap, ik weet er alles van want ik ben daar lid van en ik heb net in hun blaadje gelezen – als je niet kunt slapen lees dan Golden Raand, Gouden Rand, hun blaadje dus, gegarandeerd goed voor een weldadige diepe nachtrust – dat voor “Elk erfgoed een passende bestemming” moet zijn, zo zeggen ze dat zelf.
Nou hebben ze in de schuur met wat paaltjes met glas er tussen een soort woning in elkaar getimmerd. Zeg maar een woning met uitzicht op het gebint, de dikke balken, de juffers en dat noemen ze wintertuin. De huurprijs? 2800 euro per maand inclusief het uitzicht in de oude schuur.
Ik wil niet opscheppen, maar in Huize de Bunker heb ik ook de keuken, de badkamer, het washok en mijn eigen werkkamer, annex atelier, bibliotheek, fitneshonk, experience room, de schuur in gebouwd, met uitzicht op balken, dikke en dunne en juffers en dat noem ik niet vulgair wintertuin maar Orangerie, zoals mijn werkkamer Studio heet. Wat palen, veel glas, hier en daar wat stenen, het kost niet veel want je hoeft er geen dak op te zetten maar je hebt er wel een Orangerie en een Studio bij. Nog een slaapkamer er aan vast knopen en je hebt een levensloopbestendige woning en wat panelen op het dak en je bent energieneutraal. Daar is nooit een cent aftrek, subsidie, regeling, ondersteuning of wat dan ook aan te pas gekomen.
Zo, 2800 euro per maand, vraagt huisbaas, pandjesbaas, huisjesmelker Het Groninger Landschap voor die inbouwhut; is dat de kale huur en komt er nog van alles over heen? Je mag dat weer geen hut noemen want daar is vast en zeker een respectabele ontwerper aan te pas gekomen die niet zozeer huizen ontwerp als wel wat paaltjes en wat stenen en grote stukken glas van blablabla en van dittum en van dattum praatjes voorziet: “Binnen zijn de functies omgedraaid: wonen in de boerenschuur, terwijl het woonhuis voorlopig onaangeroerd blijft.” Daar moet diep over zijn nagedacht, en ik wil niet ironisch of hatelijk of nodeloos pesterig zijn, maar twee kilometer verderop van Huize de Bunker heeft iemand de boerenschuur helemaal omgebouwd tot appartementencomplex, ook paaltjes, wat stenen en glas, in het midden niks maar dat is dan de wintertuin.
Vrienden, zaterdag en zondag, tussen elf en vijf uur, ga en aanschouw De Haver en droom hoe je voor 2800 euro bij iemand in de schuur kunt wonen en juist niet in het woonhuis. En bedenk, als je zelf geen schuur hebt, hoe je thuis niet meer in het woonhuis woont, maar in het blokhutje in de tuin of in de garage met geweldig uitzicht op de eigen tuin. Dit fantastische idee geef ik gratis weg.
En je woonhuis? Gewoon leeg laten staan. Tot je er een passende functie voor hebt gevonden. En als je niet tevreden bent, draai je de functies gewoon weer om. Kost niks.
Tijl Uilenspieghel
