Onderdendam ( Gr. ) Dinsdag 7 Juni 2022, 05u10  ( Zomertijd ):

“WZW- wind. Windkracht 4-5. Zwaar bewolkt. Egaal grijs wolkendak. Grijs van een intensiteit die ik tot nu toe zelden heb meegemaakt. Het is ook wat heiig. Er valt een fijne regen die tot diep doordringt in de kleding, ondanks mijn regenpak. En mijn brillenglazen worden al meteen ondoorzichtig. Op het bruggetje over het Boterdiep moet ik met mijn rug naar de wind gaan staan om nog wat te kunnen zien. Rechts tegen de walkant aan rommelt een meerkoet [ Fulica atra L. ] wat tussen een tiental  dotters die hun kop net boven het water hebben uitgestoken. Merels [ Turdus merula L. ] doen in de achtertuinen van de huizen aan de overkant van de weg hun uiterste best om deze ochtend een wat vrolijker aanzien te geven. De wind blaast rimpels in het wateroppervlak waardoor het lijkt alsof het kanaal ligt te rillen van de kou. Maar degene die rilt, ben ik zelf. Dit is geen plek meer om lang te verwijlen. En te gaan staan kwijlen van de schoonheid van het Hoogeland.  Ik moet zo snel mogelijk van de brug naar beneden met onze hond Nantske om al niet meteen door en door nat te worden, nog voor ik vijftig meter gelopen heb. Voor me wordt de leuning van de brug gegeseld door de takken van de treurwilg, die wild op en neer zwiepen. Ik moet onder die takken door duiken. Met een hond die hard aan de lijn trekt, heb ik een hand nodig heb om me vast te houden aan de leuning. Hier Nantske loslaten vormt een te groot risico. Je weet nooit of ze beneden niet tegen een vroege fietser aanrent.  Zonder kleerscheuren kom ik beneden. Zet mijn eerste stappen op mijn wandelpad. Laat Nantske los. Me zorgen om niets gemaakt. Geen mens waagt zich bij dit weer buiten.

Dappere boterbloemen

Een kleine burgemeester [ Larus glaucoïdes L. ]  vliegt tegen de wind in boven de wei rechts. Kleine burgemeester  is een meeuwensoort, die je kunt herkennen aan lichtgrijze tint bovenkant vleug.   De vogel wordt door de wind af en toe weer meters terug gezet in de lucht. Hij blijft het steeds opnieuw proberen. Twee zwarte kraaien [ Corvus corone L. ] zoeken eten rechts in de wei. Prikken met hun zwarte snavel in het gras. Vinden daar nu regenwormen, die bij regenweer naar boven komen. En emelten, de larven van de langpootmug { Tipula paludosa L. ]. Ik sla de hoek om en kom even op adem in de luwte van de meidoorn [ Crataegus laevigata L. ]. Daar is een klein, droog stukje op een verder kletsnat Betonpad. ‘BAM, BAM, BAM ‘, het luchtpers- kanon ergens in het zuidoosten achter de boerderij van Harm van der Giezen knalt wel erg vroeg vanmorgen. En is ook wat lachwekkend bezig onder dit soort weersomstandigheden. Er is geen vogel in de lucht, die op het zaaigoed zou kunnen afkomen . Rechts klinkt even een korte reeks stoterige geluiden van een scholekster [ Haematopus ostralegus L. ] . In de waaier van regen kan ik de vogel nauwelijks vinden. Het geluid wordt ook niet meer herhaald. Opnieuw gaat het luchtpers- kanon af. De regen maakt mijn brillenglazen verder onbruikbaar. Het is nu een kwestie van heel dom doorlopen. Het hoge kweekgras [ Elytrigia repens L. ] in de berm is door de wind tegen de grond gedrukt. Heel dapper staat een groepje van zeker twintig scherpe boterbloemen[ Ranunculus acris L. ] fier overeind. De stengels zijn blijkbaar zo gebouwd dat de plant tegen harde wind en regen bestand is . Dan ineens, we zijn al lang op het open, struikloze stuk , komt een haas [ Lepus europaeus L. ]  ons tegemoet.

Hazen en slecht weer

Hazen zijn geen liefhebber van regen, zo weet ik. In 2012 werd een onderzoek van de Wageningen University Research verricht door Heiko Rödel en Jasja Dekker. Een samenvatting daarvan vond ik via de link: ehttps://www.wur.nl/nl/Landingspagina-redacteuren/nl/Publicatie-details.htm?publicationId=publication-way-343335373631  .

’ Dertig jaar analyseerden zij afschotgegevens  uit Nederland en Duitsland. Zij combineerden deze jachtstatistieken met de weergegevens van  de meteorologische diensten van beide landen. Eerst hebben ze voor beide soorten ( KW. Haas en konijn ) de langdurige trends geanalyseerd. Hieruit bleek dat hazen de afgelopen 28 jaar in Nederland en Duitsland gestaag zijn afgenomen. De belangrijkste oorzaak van de negatieve trend moet gezocht worden in de intensivering [ KW. Daar is hij weer !] van de landbouw, al is bekend dat ook ziekten, predatoren en weer een negatieve invloed hebben op de populatiedynamiek van hazen. De konijnendata vertonen door de komst van het Viraal Haemorhagisch Syndroom een afname na 1990 . Ik vond de volgende uitleg op Wikipedia : “ het Viraal Haemorhagisch Syndroom (VHS), ook bekend onder de namen VHD (viral haemorrhagic disease) en RHD (rabbit haemorrhagic disease), is een specifieke konijnenziekte veroorzaakt door het  zogenaamde calicivirus. Waarschijnlijk komt dit virus al langere tijd bij konijnen voor maar is het recentelijk (jaren negentig van de vorige eeuw) gemuteerd naar een dodelijke vorm. Eind 2015 werd aangetoond dat een nieuwe mutatie uit Frankrijk  België en Nederland bereikte: VHS2 (of RHD2). Sedertdien verwijst men naar de originele variant als VHS1 (of RHD1). Jonge konijnen tot 10 weken worden niet ziek van VHS-1, mogelijk vanwege antistoffen in de moedermelk.  VHS-2 is wel dodelijk voor jongere dieren. VHS werd voor het eerst waargenomen in China en in juni 1990 ook aangetoond in België. VHS-1 was verantwoordelijk voor een grote sterfte onder wilde konijnen. In 2004 was er nog maar 30% over van de Nederlandse konijnenpopulatie uit 1994. Het virus ontsnapte uit een op een eiland gelegen laboratorium naar het Zuid- Australische vasteland in oktober 1995. In het Flinders Ranges National Park werd in november 1995 onder de konijnenpopulatie een sterftecijfer van 95% bereikt. Men schat dat gedurende die periode meer dan 30 miljoen konijnen in het gebied de dood vonden. Door de ontwikkeling van resistentie tegen deze ziekte is er de afgenomen jaren weer een toename. De volgende stap in het onderzoek was het bepalen van effecten van regen en kou op de konijnen- en hazenpopulaties. Regen heeft een duidelijke invloed.  De aantallen geschoten hazen, en dus de hazenpopulatie is lager in jaren met hogere hoeveelheden neerslag tijdens de zomer en/of herfst in het jaar ervoor. De stand van de konijnenpopulatie zit wat ingewikkelder in elkaar. Naast het negatieve effect van de regen in de lente in het jaar van afschot, werken regen en wind samen in op de konijnenpopulatie. De konijnen populatie werd lager door lage temperaturen in de voorafgaande winter, maar alleen als er tijdens de lente van het vorige jaar veel neerslag was…’

Met jongeren in gesprek

Raar dat gedrag van ‘onze haas. Hebben we hier te maken met een suïcidaal iemand ? Een haas die een jachthond tegemoet loopt, het blijft vreemd . Of is hij net als wij half verblind door de regen?  Gelukkig bemerkt hij op tijd zijn vergissing, keert ineens om en zet het op een rennen. Vlucht de ree van herenboerderij de Haver op. Nantske gaat niet fanatiek achter hem aan. De haas loopt nu kruislings van de ene berm naar de andere op de ree. Als om een dwaalspoor uit zetten. Nantske kijkt er verbijsterd naar. Dan keert ze om. En samen gaan we op de terugweg. Het gaat harder regenen. Gelukkig heb ik de wind min of meer van achteren. Regenvlagen geselen nu het land. Opmerkelijk dat het zo stil is.  Behalve het geluid van de wind en de regen hoor ik niets.  Maar in mijn hoofd is het helemaal niet stil. Dat vereist uitleg. Mark Rutte, onze minister- president,  was , zoals ik afgelopen donderdag in mijn ‘Winkelhaak ‘  schreef weer eens in Groningen. Maar gisteravond zag ik op de lokale omroep van de stad Groningen ‘Oog ‘, pas hoe zijn  bezoek werd afgesloten bij Theater De Steeg waar hij met jongeren in gesprek ging die een film hadden gemaakt over de aardbevingsproblematiek.”

‘ Moordenaar ‘

Daarna  kreeg ook de media de gelegenheid om de premier vragen te stellen. “Het belangrijkste wat hij vertelde is dat er geen honderd procent garantie kan worden gegeven dat de gaskraan in Groningen niet verder open gaat. Het speelveld is met de oorlog in Oekraïne veranderd. De premier liet heel duidelijk weten het absoluut niet te weten, maar de garantie dat de gaskraan dicht blijft, die wil hij niet geven. Hij liet verder weten dat hij goede gesprekken heeft gehad met de bewoners. Rutte kreeg ook de vraag wat er gebeurt als de gaskraan open gaat, en wat het effect dan is op de gasprijs. De premier liet toen direct weten dat hij niet wil dat de gaskraan verder open gaat, maar dat als het gebeurt, de gasprijs dan niet naar beneden zal gaan. Dat zit anders in elkaar.”

Maar het gaat mij hier niet om wat onze minister-president nu wel of niet verklaart over het openen van de gaskraan. Dan krijg je toch weer zo’n ‘paling in een emmer snot –verhaal. Het gaat mij meer om zijn gedrag. Zonder ook maar enig teken van gêne ging hij tussen een stel jongeren zitten, boordje los. De jovialiteit zelve om te luisteren naar wat ze te vertellen hadden. Op dat moment had ik het liefst de fles wijn die ik in mijn hand had door  het TV –toestel willen smijten. Rutte is een absolute controle- freak, een dossiervreter. Niets van wat er dit moment in de gaswinning gebeurt, ontsnapt aan zijn aandacht. Nu niet en drie kabinetten- Rutte  lang niet. Hij weet dus precies en tot in detail hoe de verhoudingen in ‘het gasgebouw ‘hebben gelegen sinds de zware aardbeving Huizinge in  2012 . Hij heeft het allemaal laten gebeuren. En totaal niet ingegrepen. Ook niet toen er  in 2013 nog maar eens meer dan 53 miljoen kuub gas extra  werd opgepompt. Hij weet dat er heel serieus gewerkt wordt aan het afbouwen van het aantal te versterken woningen. Dat er zelfs, zoals vanochtend bekend werd, gesuggereerd wordt op grond van het advies van de Mijnraad aan het opvoeren van de productie in het Groninger gasveld. En toch doet hij net alsof hij een outsider is. Iemand die op grote afstand staat van alle gaswinningbesluiten van de afgelopen twaalf jaar. Alsof niet hij,  maar iemand anders die besluiten genomen heeft en daar de politieke verantwoording voor draagt. Het doet mij nog het meest denken aan de moordenaar die steeds maar opnieuw de plaats delict bezoekt om te horen of de dader al gepakt is.  Hij wil eventueel ook nog wel meehelpen te zoeken. En vertel me niet dat dit soort dingen niet gebeuren. Er zijn een aantal sprekende voorbeelden van………………………………………….( wordt vervolgd )

Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retriever –jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners , 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen. Dit is al de zevende jaargang van de ‘De winkelhaak ‘.