Onderdendam ( Gr. ) Woensdag 26 Oktober 2022, 06u20 ( Zomertijd ):

“ ZZW-wind. Windkracht 1 of beter gezegd, bijna windstil. Helder. Pikdonker. Hoog in de lucht hangen wat nevelstroken die in omvang groeien tijdens het wandelen. Wat sterren zijn nog net tussen die nevelstroken te zien.  Het meest valt Sirius op links beneden van wat er nog rest van het sterrenbeeld Orion. De bovenste helft ervan zit al verstopt achter een nevelwolk. Nog net zijn de Tweeling- sterren Castor en Pollux links daarvan te zien. Heel opvallend in de ruimte die dan weer vrij is gekomen boven Orion. Daar pinkelen een stuk of vijf sterren. Een ervan is geen ster, maar de planeet Mars. Het verschil is met het blote oog niet te zien. Laag in het oosten valt een andere, nog niet eerder waargenomen ster op. Dat is Arcturus , de helderste ster van het sterrenbeeld Ossenhoeder [ Boötes ]. Arcturus (alfa Bootis),-  de Latijnse naam betekent  “berenhoeder”- is een van de helderste sterren aan de hemel. Vooral in de zomer rond middernacht is hij goed te zien. Nu lijkt de ster in zijn nadagen, zo zwak is het licht ervan. Zoals heel veel sterren heeft Arcturus ook een Arabische naam, Haris-el-sema.  Dat betekent De wachtpost van de hemel. Veel  Arabische sterrennamen zijn  in de loop der tijd verhaspeld tot allerlei vreemde variaties . Al Haris Al Sama lijkt nog wel op de Arabische variant . Maar Azimech zou ik nooit kunnen terugbrengen tot het genoemde origineel. Alsof ik een reusachtig boek hoog boven ons aan het lezen ben, zo kijk ik naar omhoog in het donker. Ik ben echt een giga- fan van het duister vanwege die eindeloze, bijna nooit eindigende hoeveelheid hemellichamen boven me. Kolderiek , zoals ik daar met open mond sta te staren. Ook licht verbijsterd altijd. Ik wil daarbij toch iets verder komen dan het benadrukken van onze volstrekte nietigheid in relatie tot de kosmos.  Die heeft nu eenmaal zulke bovenmenselijke proporties dat we daardoor niet minder dan vlooienkinderen lijken, die wat verdwaasd hier op aarde rondspringen. Ik ben ervan overtuigd dat je juist niet geïntimideerd moet voelen door die eindeloosheid die ons omringt. En waarom zien we de hemel boven ons niet als een grenzeloze zee die wel degelijk overgestoken kan worden. Het is het gevoel dat de Vikingen moeten hebben gehad, toen ze op weg waren naar Groenland en weken alleen maar water zagen. Net als Christoffel Columbus die dacht in Indië te zijn terwijl hij in 1492 op een van de Bahama ’s landde. Ik kijk nog even om me heen. Het is heel rustig op het water beneden me. De weerkaatsing van het licht van de straatlantaarns heeft weer zijn vertrouwde vorm aangenomen. Er lijken weer twee lichtende flensjes op het donkere wateroppervlak te drijven. Ik ga de zestien treden af met Nantske aan de lijn en zet drie minuten later de eerste stappen op mijn wandelpad.

Op goed geluk naar rechts…

Ik weet het niet precies maar het voelt alsof het licht mistig is. Nog steeds staat daar boven de aalscholverbomen de ster Arcturus als een soort gids. Want wat is het donker vandaag. De bermen opzij van het pad kan ik nauwelijks zien. En voor me uitkijken lukt maar een meter of zes. Pad en landerijen zijn gedoopt in dezelfde tint: anthraciet zwart . De kleur van de dure kolen die in mijn kindertijd, begin vijftiger jaren van de vorige eeuw, alleen op zondag in de haard werd gegooid bij ons thuis. En die een intense hitte gaven die zich aangenaam door de woonkamer verspreidde. Als ik tussendoor nog even naar boven kijk, ontdek ik ineens Capella  die heel hoog links boven Orion staat. Capella is de helderste ster van het sterrenbeeld Voerman [ Auriga ]. Ik ben nog  geen vijf en zeventig meter gevorderd of ik zie dat achter me een heldere LED- lamp nadert. Nantske kan ik niet meer bij de kraag grijpen, ik ga maar in de berm staan. Het moet nu 6u40 zijn, dus dit kan bijna niemand anders dan de Vrolijke Fietser zijn . En dat klopt . Ik herken hem aan zijn stem en de twee stevig gevulde fietstassen opzij van de pakkendrager.  Met ‘Goede morgen, Eelco ‘ beantwoord ik zijn groet. Ik ben nu ongeveer bij de hoek die maar lastig zichtbaar wordt. Sla turend in het duister op goed geluk naar rechts af en voel nog steeds beton onder mijn laarzen. Vanuit het westen komt nu een dun wolkendek deze kant op. In het zuidoosten beweegt heel langzaam een licht zich door de ligboxenstal van Thybaut. Daar worden de koeien gevoerd. Intussen wordt er ook zoiets gedaan in de stal van de familie van Middelkoop een kleine zeventienhonderd vijftig meter hier vandaan. Daar hoor ik melkmachines draaien. Intussen heb ik toch wel de grootste moeite om in het donker op het pad te blijven. De blik is toch nog het meest op de eerste tien meter voor me gericht. Toch ontgaat me niet dat het sterrenbeeld Orion nu volledig achter de wolken verdwenen is. Zelf ben ik dan inmiddels op mijn keerpunt gearriveerd , draai me om en ga zo snel mogelijk terug.

Zo volstrekt normaal….

Niet meer dan tien meter kan ik hier voor me uitkijken. Erg veel lichter wordt het nog steeds niet. Gelukkig voor mijn oriëntatie is er nog een ster te zien in het noordoosten .Dat moet Mizar zijn, een van de sterren van sterrenbeeld de Grote Beer [ Ursus maior ]. Wanneer ik nu iets meer naar links aanhoud , blijf ik het pad volgen zonder risico om in de sloot terecht te komen. Ook al is dit volstrekt bekend terrein, ik probeer toch enig risico te vermijden. Risico mijden , hoe goed zijn we daar eigenlijk in ons zogenaamd ‘gave land ‘. Wanneer bij voorbeeld gaan alarmbellen rinkelen als er iets volstrekt mis is ? Of hebben we met zijn allen toch , verwend als we zijn , last van een vorm van Oost Indische doofheid. Ik weet het niet precies hoe vaak jullie kippenvlees in de supermarkt kopen, maar ik weet zeker dat er wanneer we  de weekboodschappen doen, er altijd wel iets van kippenvlees in het karretje ligt. Eigenlijk is dat raar want toen ik thuis in Brabant een kind was in de vijftigerjaren van de vorige eeuw, aten we eigenlijk nooit kip. En door de week alleen maar spek en op zondag een in zijn eigen jus gesmoord varkenslapje. Nu is kippenvlees eten zo volstrekt normaal geworden dat mensen het kopen als automatisme.  De volgende link van 22 oktober 2020  is daar duidelijk genoeg over:

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5191885/kilo-vlees-consumptie-kip-flexitariers-vegetariers#:~:text=In%20Nederland%20worden%20nu%20jaarlijks,dichte%20stallen%22%2C%20zegt%20Hilhorst .

“ De vleesconsumptie in Nederland is in 2019 voor het tweede jaar op rij gestegen. Het totale verbruik van vlees en vleeswaren bedroeg per hoofd van de bevolking 77,8 kilo. Dat is ruim een halve kilo meer dan in 2018 toen er 77,2 kilo werd geconsumeerd. Dat stelt de dierenrechtenorganisatie Wakker Dier op basis van onderzoek door het bureau Wageningen Economic Research. Bij de verbruikscijfers wordt overigens ook het karkas meegeteld. Op basis van de cijfers is niet te zeggen dat Nederlanders meer vlees zijn gaan eten, zoals eerder vandaag werd gemeld – ook in dit artikel. Het zou ook kunnen liggen aan het feit dat er bijvoorbeeld meer toeristen in ons land waren.

‘Uiterst zorgelijke ontwikkeling’

Wakker Dier vindt dat er minder vlees moet worden gegeten. “Alles schreeuwt om vermindering van de vleesconsumptie. Klimaat, stikstof, ontbossing, onze gezondheid. En niet in de laatste plaats de dieren zelf. Een uiterst zorgelijke ontwikkeling”, zegt Anne Hilhorst van Wakker Dier.

Na een daling tussen 2009 en 2016 wordt vanaf 2017 weer meer vlees gegeten, vooral kippenvlees. In Nederland worden nu jaarlijks zo’n 200 miljoen kippen gegeten. “Die hebben bijna allemaal een rotleven in overvolle, dichte stallen”, zegt Hilhorst. De stijging van vleesconsumptie staat volgens de organisatie haaks op de foodtrends van de laatste jaren waarin vegetariërs en flexitariërs juist terrein winnen.” Ik heb helaas geen recentere cijfers kunnen vinden.

Een van mijn favoriete sites is die van www.agrimatie.nl  die betrouwbare statistische informatie over de agrarische productie in Nederland verschaft . Je kunt hem vinden via de link:

https://www.agrimatie.nl/ThemaResultaat.aspx?subpubID=2232&themaID=3577&indicatorID=3591&sectorID=2249#:~:text=In%20Nederland%20produceren%2016%20slachterijen,ton%20kip%20(geslacht%20gewicht).&text=In%20bijna%20elke%20schakel%20is,derde%20van%20de%20totale%20productie

Om een impressie te geven hoe de pluimveehouderij is georganiseerd wat de kipvleesproductie betreft, valt  via  bovenstaande link o.a. het volgende te lezen:

“Productieketen van pluimveevlees kent meerdere opeenvolgende schakels, die elk een gespecialiseerde taak voor hun rekening nemen. De keten is een samenspel van specialismen waarin fokkerij, vermeerderaar, broederij, pluimveehouder en slachter/verwerker samenwerken.  Je hebt allereerst de vermeerderingsbedrijven die broedeieren produceren. Op 180 bedrijven worden 4,7 mln. ouderdieren gehouden die 900 tot 950 mln. broedeieren produceren per jaar. In de kuikenbroederijen (14 bedrijven) worden de broedeieren uitgebroed tot eendagskuikens. Daarna worden de eendagskuikens afgeleverd bij de vleeskuikenhouders. Op 640 bedrijven worden jaarlijks 360 mln. eendagskuikens opgezet. De vleeskuikens worden gehouden tot een gewicht van 1,8 tot 2,8 kg (gemiddeld 2,4 kg) om vervolgens getransporteerd te worden naar een pluimveeslachterij. In Nederland produceren 16 slachterijen jaarlijks ruim 1 mln. ton kip (geslacht gewicht).

Handelsstromen

In bijna elke schakel is export belangrijk. Voor de broederijen en exporteurs van broedeieren bedraagt de netto- export (export minus import) van broedeieren circa een derde van de totale productie. Hierbij is Rusland veruit de belangrijkste bestemming met een aandeel van meer dan 80%. De Nederlandse broederijen exporteren ook een deel van de eendagskuikens. Van het totaal aantal eendagskuikens gaan 360 mln. kuikens naar de Nederlandse vleeskuikenhouders en circa 150 mln. kuikens worden geëxporteerd. Hierbij is Duitsland veruit de belangrijkste bestemming.

Ook voor de slachterijen en uitsnijderijen is export belangrijk. Verse kipdelen (kipfilet) worden geëxporteerd naar Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, voor bevroren producten (poten en bouten) zijn landen in Afrika en Azië belangrijke bestemmingen. (…)De pluimveevleessector wordt gekenmerkt door enerzijds een grote export en anderzijds een grote import van pluimveevlees. De export is vooral gericht op afzet van hoogwaardige kipfilet naar de omringende landen. Daarnaast is er een substantiële import van kuikenvlees (vooral bevroren kipfilet) uit Brazilië, Thailand en Oekraïne. Dit vlees vindt vooral zijn bestemming naar de foodservice en de verwerkende industrie. De EU is in overleg met een aantal landen om via bilaterale handelsakkoorden te komen tot meer vrijhandel. Er is een handelsakkoord afgesloten met Oekraïne, Canada en Japan en er is overleg gaande met onder Mercosur (een economisch samenwerkingsverband tussen Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay).

De Europese pluimveevleessector kan niet concurreren op kostprijs met lage kosten- landen zoals de Verenigde Staten, Brazilië en Oekraïne.  De bedrijven in de landen buiten de EU hebben voordelen van goedkoop veevoer (lokaal aanbod van grondstoffen mais, tarwe en soja), schaalvoordelen (grote bedrijven) en goedkope arbeid. Daarnaast is er amper wet- en regelgeving voor dierenwelzijn, milieu en voedselveiligheid zoals Europese bedrijven die kennen. Deze verschillen leiden tot concurrentievoordelen en zijn deels terug te voeren op maatschappelijke voorkeuren die zich vertalen in meer of minder strenge regelgeving. Vooral de toegenomen import uit Oekraïne geeft zorgen in de sector. Bijkomend probleem is dat Oekraïne de mogelijkheid heeft om vers pluimveevlees aan te bieden in bijvoorbeeld Polen, Duitsland en Nederland omdat de afstand relatief klein is. Dit is het grote verschil met de traditionele aanbieders Brazilië en Thailand, die alleen bevroren pluimveevlees kunnen aanbieden. “

Geen dode dingen

Het mag duidelijk zijn dat de inval van Rusland in Oekraïne een stevige negatieve impact heeft  op zowel import als export van kippenvlees. Maar door de intensieve handelsstromen rijst de vraag of er niet  nog iets anders wordt uitgewisseld. Niet ondenkbaar is dat het vogelgriepvirus dankzij de frequente transporten op deze manier ook hier beland is. En dat niet alleen trekvogels, zoals algemeen wordt aangenomen, de oorzaak zijn.  Hoe goed er tenslotte ook gecontroleerd wordt en hoe vernuftig stalsystemen ook zijn, de vraag blijft waarom men in ons land zo stil is over de enorme slachting van op zich uiterst sociale en innemende dieren als kippen. Is het moreel en ethisch nog wel te rechtvaardigen dat er alleen dit jaar meer dan vijf miljoen dieren noodgedwongen zijn vergast, die hoe men het ook wendt of keert geen dode dingen zijn  maar schepselen Gods,die ons zijn toevertrouwd. De gevoelloosheid die ons kennelijk bevangt iedere keer dat we lezen dat er weer 400.000 kuikens zijn geruimd, vind ik eerlijk gezegd verbijsterend………………………..( wordt vervolgd )

Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retreiver – jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners, 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen.