Indrukwekkende verhalen bij Open Reddingsbootdag KNRM: ‘Je komt 14 uur later pas thuis’

(Door Jens Vos)

Op zee moeten regelmatig mensen uit noodsituaties gered worden. Schippers kunnen op allerlei manieren vast komen te zitten op zee. Dat heb ik zelf aan den lijve ondervonden. In 2012 eindigde wat een rustig zeiltochtje moest worden in een hachelijk avontuur op de Waddenzee. Op de Open Reddingsbootdag van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij sprak ik met een van de vrijwilligers van de KNRM om zijn ervaringen met reddingsacties te horen. Ook sprak ik met de mensen met wie ik destijds van zee gered moest worden.

Veertien uur zoeken

Sander Bultena is vrijwilliger bij de KNRM en vertelt tijdens de open dag dat redders jaarlijks ongeveer dertig keer moeten uitrukken voor mensen op zee. “De meest voorkomende problemen zijn motorpech, schepen die op de grond zijn gelopen of dat mensen de oriëntatie kwijt zijn,” legt hij uit.

Soms gaat het om vermiste personen. “Bijvoorbeeld als iemand overboord is gevallen.” Zulke incidenten blijven het meeste bij hem hangen.

Een van de meest indrukwekkende  ervaringen voor Bultena was tijdens DelfSail vorig jaar, toen iemand overboord sloeg. “Je zoekt veertien uur naar die persoon. Je wordt opgepiept en komt pas veertien uur later weer thuis.” Hij vertelt dat dit soort ervaringen altijd heftig blijven. “Je probeert je erop in te stellen dat iemand niet meer leeft, maar je kunt je daar nooit helemaal op voorbereiden.” Uiteindelijk werd de vermiste persoon gevonden maar de garnalenvisser was niet meer in leven.

Het publiek vermaakt zich tijdens de open dag aan de kant

Stuurloos op zee

Rinze Tijsma weet uit eigen ervaring hoe het is om van zee gered te worden. Hij vertelt hoe hij, samen met mij en zijn zoon, in de problemen kwam tijdens een zeiltocht op weg naar Vlieland. “Het was prachtig weer, maar vijf kilometer van de Afsluitdijk sloeg het ineens om. Het begon te betrekken, en dat ging heel snel. Dus ik heb de zeilen naar beneden gehaald.”

Dat was net op tijd, want het begon enorm hard te waaien. “Achteraf heb ik gehoord dat het kortstondig windkracht negen is geweest.” Tijsma zette de motor aan en stuurde mij en de overige bemanning naar binnen. “De kajuit is voor de bemanning de veiligste plek.” Hij had zichzelf aangelijnd aan de boot om te voorkomen dat hij overboord zou slaan.

Toen brak het roerblad af – het onderdeel waarmee gestuurd wordt. “Vanaf dat moment zaten we met z’n drieën stuurloos in een grote storm op de Waddenzee.” Achteraf hoorde Rinze dat het roerblad een paar jaar daarvoor ook als was afgebroken. “Dat moet dus een zwak punt in die boot zijn geweest.”

Noodsignaal

Via de telefoon werd contact gelegd met de KNRM en er werd een noodsignaal uitgezonden. Maar de exacte locatie kon Tijsma niet doorgeven, omdat de GPS binnen lag. Hij kon wel ongeveer aangeven waar ze zich bevonden.

“Je zit dan stuurloos op zee. Het enige wat je nog kunt doen is het anker uitgooien,” zegt Tijsma. Helaas was het anker niet zwaar genoeg en begon het over de bodem te slepen. “Krabben noem je dat. Daar heb ik van geleerd dat je moet zorgen dat je anker extra zwaar is.”

Tijdens de open reddingsbootdag konden bezoekers ook in een ambulance kijken

Reddingsactie

Niet veel later verscheen een reddingsboot, maar die was niet van de KNRM. “Dat was een particuliere maatschappij. Als je hun tros aanneemt, ga je een contract aan waar je flink voor moet betalen – zo’n vijf à tien procent van de waarde van de boot.”

In eerste instantie weigerde Tijsma. “Ze bleven maar rondjes varen, in de veronderstelling dat ik toch geen keus had. De Afsluitdijk kwam steeds dichterbij en we zaten nog maar een kilometer van de kust. Toen heb ik toch die tros maar aangenomen.”

Kort na de hulp van de particuliere reddingsdienst ging de storm liggen. “Ik dacht: als ik had gewacht, was er niks aan de hand geweest. Maar dat was niet waar. Zonder roer blijf je stuurloos, storm of geen storm.”

Achteraf hoorde Tijsma dat er meerdere KNRM-boten op zoek waren geweest, waaronder reddingsboten van Terschelling en Vlieland. “Die moeten al dicht in de buurt zijn geweest”, blikt de zeiler terug.

‘Ik vertrouwde op de boot’

Jesse Tijsma, de zoon van Rinze, was ook aan boord. Hij was al vaker mee gaan zeilen met zijn vader en probeerde rustig te blijven. “Ik vertrouwde vooral op de boot. Het was een goede boot waar we op zaten.”

Zijn grootste zorg was het weer. “Ik dacht niet dat de boot zou omkieperen of dat we overboord zouden vallen. Ik maakte me meer zorgen of het zou gaan onweren.” Hij herinnert zich ook nog goed hoe snel het weer omsloeg. “We waren bijna aan de kant gesleept en ineens was het weer zonnig, alsof er niks gebeurd was”, aldus Tijsma.

Eigen ervaring

Zelf kan ik nog goed voor de geest halen hoe het ging. Wat mij het meest is bijgebleven is de heftige storm. Vooral het zitten op het dek gaf een angstig gevoel. Door de hevige schommelingen van het schip leek het alsof de boot af en toe verticaal stond. 

Dat is niet het geval. Op het dek zit je aan de bovenkant van de boot. Daardoor lijkt het optisch alsof je bijna verticaal staat. Dat was gelukkig niet het geval. Wel voelde ik mij een stuk veiliger in de kajuit. Boven mij hoorde ik Rinze druk bezig zijn. Daarvoor had ik door zeeziekte naar aanleiding van de storm al aardig moeten overgeven. Na het wegslepen en we weer aan de wal waren gekomen trok ik weer bij. Net als het weer.

Bekijk hieronder een korte sfeerimpressie van de Open Reddingsbootdag in de Eemshaven

Ook onze verslaggever Willem Kroon was bij de open dag. Hij maakte de volgende reportage: