Onderdendam ( Gr. ) Vrijdag 18 Februari 2022, 05u45 ( Wintertijd ):

“ ZW- wind. Windkracht 3. Zwaar bewolkt. Voor zover ik kan zien is het een egaal wolkendek. Het is pikdonker. Volle maan noch sterren kunnen schijnen wat ze willen, vanmorgen zijn ze niet in staat door dat compacte dek heen te dringen. Zo’n dik wolkendek dat laag over het land hangt heeft de eigenschap om niet alleen geen licht van boven door te laten, licht van beneden, vanuit de dorpen, ketst als het ware er ook tegen af en komt weer terug op aarde. Dat noem ik ‘weerschijn’. Het licht van de straatverlichting uit Bedum en Middelstum zorgt voor dat soort indirecte verlichting. Wanneer er veel weerschijn is kan ik in het donker beter zien waar ik loop.  Dat is vandaag het geval,  zie ik, terwijl ik nog geen minuut geleden ben gearriveerd op het houten bruggetje over het Boterdiep. Tientallen kilometers ver kan ik kijken van hieruit. Aan de oostelijke horizon twinkelen vrolijk , alsof ze nooit zijn weg geweest de toplichten van de drie windmolenparken. Van links naar rechts, het park bij de Eemshaven, dat bij het dorp Farmsum en het beruchte park de Meeden, waar zoveel herrie over is geweest bij de N33. Ik zeg ‘vrolijk twinkelen’, maar zoals ik hier wel vaker schreef, is het voor de bewoners van Zuidbroek en de dorpen nog dichterbij het park natuurlijk geen pretje dat een aantal boeren hun land beschikbaar hebben gesteld voor dat park. Ze hebben last van lawaai, een volledig bedorven uitzicht en waardedaling van hun woningen. Iets waar geen enkele compensatie tegenover staat. De boeren strijken hun geld op. De bewoners bloeden. Het is precies de verkeerde manier van hoe energietransitie zou moeten gaan. Ik ril in mijn winterjas. Ik had gedacht dat het warmer zou zijn maar het is waterkoud. Een vleugje wind strijkt over mijn wangen. En dan gaat het ineens toch weer iets harder waaien. Strepen weerkaatst licht van de straatlantaarns langs de weg worden vegen op het donkere water beneden. In zijn nachthok kraait de haan van Marijn Sturing, mijn buurvrouw. Er zijn hier meerdere hanen in de buurt. Maar die zien niets in zo’n vroeg ochtendconcert. Iedereen ligt in mijn straat nog op een oor. Er hangt een vreemde sfeer in de lucht. Je hoort geen enkel geluid op een enkele passerende auto na. Nauwelijks voor te stellen dat het hier gisteren door de storm Dudley een gekkenhuis was. De wind maakt een vriendelijk, fluitend geluid langs de brugspanten. Tijd om naar beneden te gaan, de zestien treden af. Op het schelpenpad blijft onze hond Nantske , mijn metgezel,  nadenkend bij een verdorde graspol in de berm staan en ‘leest ‘met haar neus de berichten die andere honden daar hebben achtergelaten. Die verschaffen informatie over hoe oud ze zijn, wat ze hebben gegeten , of ze nog helemaal gezond zijn en hoeveel kilo ze wegen. Wat voor ons een krant of een boek is, is een geurvlag voor een hond. De feromonen in de urine vertellen alles over de status en het welbevinden. Nantske neemt de tijd om heel geconcentreerd alle achtergelaten mails te lezen. En verderop is er nog een tweede pol waar ook van alles uit op te maken valt. Ik gun haar die tijd vandaag. Geeft mij de gelegenheid om uitgebreid om me heen te kijken in het donker. In het zuidoosten schijnen ver weg twee witte bouwlampen op de plaats waar het vijfde stel hoogspanningsmasten al voor de helft recht op staat. In het oosten zijn de erf- lichten van zorgboerderij ‘Fraam ‘al aan. Gisteren heb ik gezien dat de nieuwe schuur, die de afgelopen maanden is gebouwd met de kopse kant op de weg staat. Ik zou graag daar eens een kijkje nemen, maar daar is voorlopig geen tijd voor. Er zijn teveel dringender sociale contacten te vervullen nu we weer zonder veel zorgen andere mensen kunnen gaan ontmoeten. Hoewel ik nog steeds hypervoorzichtig ben. Onze hond komt in beweging en een paar tellen later zet ik de eerste stappen op mijn wandelpad. We kunnen beginnen met lopen.

‘Albert Heijn –blauw ‘

Vreemd, het pad voor me is tot bijna drie kwart van zijn eerste stuk te zien, zoals het daar als een grijs, rechtuit gespannen lint  ligt te midden van de zwarte landerijen. En het licht komt niet van de weerschijn uit Bedum. Het lijkt wel of er licht uit het beton komt. Lichtgevende paden bestaan. Dertien november 2014 werd nabij Oss een lichtgevend fietspad geopend, ontworpen door de kunstenaar Daan Rosengaarde. Over het algemeen werkt het als volgt . ‘ De Starpath technologie van de Britse startup  Pro Teq Lighting is een kosten- en energiebesparende manier om de openbare ruimte te verlichten: overdag wordt er licht opgenomen, en zodra de zon ondergaat geeft de met het goedje behandelde straat op een haast magische wijze licht. Een stuk goedkoper dan lantaarnpalen, maar vooral vele malen mooier’, lees ik na afloop van de wandeling op https://freshgadgets.nl/starpath-magische-straatverlichting-waarmee-geld-en-energie-wordt-bespaard. Maar zoiets is hier op het Betonpad niet het geval. Ik vermoed dat het komt doordat het beton nu heel droog geblazen is door de storm van gisteren. Daarin duidelijk verschilt van berm en landerijen verderop, die nog altijd water vasthouden. Een wilde eend [ Anas platyrhynchos L. ] hoor ik heel bescheiden snateren in het Boterdiep ongeveer ter hoogte van boerderij de Haver. Iets meer verderop is een uitlaat van het  gemaal De Haan. Vroeger stond daar heel lang een windmolen. Het gemaal zorgt dat het water uit de sloten in de omgeving in het Boterdiep wordt gepompt. Zodat de laag gelegen weien niet onder water komen te staan. Dat opgepompte slootwater trekt diverse eendensoorten aan omdat het voedselrijk is.  Nantske zie ik als een schim langs me heen schuiven. Ik moet extra op haar letten omdat haar lichtgevende halsband die kapot is , nog niet vervangen kon worden. Ik ben nu vlak bij de hoek. En sla de richting in naar de Bedumerwijk ter Laan. Raar is het om hier nu ontspannen te lopen met de meidoorns rechts al in zicht , terwijl ik gisteren over ditzelfde stukje haast tien minuten deed. De wind is weliswaar niet volstrekt afwezig, maar vergeleken met de storm van gisteren een vriendelijk briesje. Vergis ik me nu of voel ik druppels? En…inderdaad, als ik mijn armen uitstrek tikt er af en toe een druppel in mijn handpalm. Ik ben dan al op het open, struikloze stuk. In het zuidoosten bij Thybaut zijn grote  ligboxenstal  flitsen de koplampen aan van een shoveltrekker. Daar worden de koeien gevoerd. In het zuiden glinstert een blauw licht op de poedertoren van Friesland Campina. ‘Albert Heijn’-blauw, noem ik die kleur. Dat concern is een van de grote afnemers van deze zuivelmultinational. Een boer krijgt op dit moment voor honderd kilo melk 53,60 euro.  Eenzelfde hoeveelheid biologische melk  levert achter meer dan  zestig euro op. Een liter halfvolle biologische melk kost bij AH : 1,19 euro. Je hoeft geen rekenmeester te zijn om te zien dat een melkveehouder een schijntje krijgt voor zijn melk. In de landbouw is het dan ook de sector die inkomens telt die zelfs onder het minimumloon liggen. Niet zo gek dus, wanneer de prijs voor ( biologische ) melk zou stijgen in de supermarkt op voorwaarde dat het prijsverschil  dan ook echt bij de melkveehouderij terechtkomt. Dan zou de boer m.i. ook meer te porren zijn om aandacht te geven aan het landschap dat nu meer een groen industrieterrein lijkt. Het gaat harder regenen. Ik vloek omdat ik zo naïef ben geweest niet aan een kans op neerslag te denken zo vroeg in de ochtend. Maar tegelijkertijd kan ik nu wel bij afwezigheid van wind wat meer om me heen kijken. Doordat de weerschijn boven Bedum zo sterk is, tekenen de massieve en reusachtig hoge masten  van de nieuwe hoogspanningsleiding zich scherp af tegen de lichtere hemel. Het ziet er zelfs mooi en indrukwekkend uit. Ik ben inmiddels op mijn keerpunt beland, draai me om zonder een blik te werpen op de esdoorns [ Acer pseudoplatanus L. ]  bij de ingang van de ree naar de Haver en ga op de terugweg.

Energiekostendrama

Ik had niet in de gaten dat mijn hond die voorzien van een lichtgevende halsband vaak vijftig meter achter me blijft rondscharrelen, nu vlak naast me loopt.  Blijkbaar zoekt Nantske, nu zonder die lichtbron om haar nek, wat meer de veiligheid op. Ze blijft nu een meter of drie voor me lopen. Ik kan haar ‘witte broek’ zien, de lichtere achterkant van haar dijen. Smienten [ Anas penelope L. ]  fluiten kort in de buurt van de Kardingemaar. Zonder problemen loop ik terug, met de regen en de aanwakkerende wind in de rug. Vloekend over de belachelijk hoge energiekosten van dit moment die met 85% gestegen zijn. Je zou denken dat zo’n gigantische prijsstijging de politiek ook op gemeentelijk niveau wakker zou hebben geschud, maar daar heb ik bij de gemeente het Hogeland, nog weinig van gemerkt. Per slot van rekening zijn er over een kleine maand raadsverkiezingen. Ik heb nog geen partij gehoord die de desastreuze gevolgen van een dergelijke stijging  voor de burgers in deze gemeente heeft aangekaart. Gemeentepolitiek gaat ook over voortschrijdende verarming van je inwoners. En je kunt daar als gemeente wel degelijk structureel wat aan doen. Los van directe ingrepen zou je veel actiever bijvoorbeeld de talrijke energiecoöperaties op het Hogeland kunnen ondersteunen en zelfs promoten. Die zijn er tenminste op uit om bewoners zelf te laten profiteren van energieopwekking door middel van zon, wind of anderszins. Zodat we op termijn niet meer afhankelijk zijn van de bokkensprongen van ene mijnheer Poetin……………………………………….( wordt vervolgd )

Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retriever –jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners , 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen. Dit is al weer de zevende jaargang van ‘ De winkelhaak