Mariakerk Uithuizermeeden: honderdste kerk van Stichting Oude Groninger Kerken

UITHUIZERMEEDEN – Op vrijdag 17 juni 2022 wordt de Mariakerk in Uithuizermeeden overgedragen aan de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). Met de overdracht van deze kerk heeft de stichting precies honderd kerken in haar bezit (naast 2 synagogen, 62 kerkhoven en 9 (vrijstaande) torens).

Een feestelijk, maar tegelijkertijd beladen moment voor de overdragende partij. De stichting zal zorgdragen voor de kerk zodat deze behouden blijft voor de toekomst. René Paas, Commissaris van de Koning Groningen en beschermheer van de stichting, zal tijdens deze bijzondere gelegenheid een toespraak houden. Stichting Oude Groninger Kerken Stichting Oude Groninger Kerken is opgericht op 13 mei 1969, een tijd waarin vele kerken bedreigd werden door ernstig verval. Dankzij het initiatief van een groep zeer betrokken en gemotiveerde mensen werd de stichting opgericht die zich inzette voor het behoud van de kerken als erfgoed. De stichting zet zich in voor het materiële en functionele behoud van de monumentale Groninger kerken en hun omgeving, aldus de Stichting.

Materieel en functioneel gaan bij de SOGK hand in hand want oude Groninger kerken zijn niet alleen waardevolle historische gebouwen, het zijn vanouds ook plaatsen van ontmoeting. Naast het behoud van het prachtige erfgoed wil de stichting ook de belangstelling hiervoor vergroten. Dit gebeurt onder andere door de deuren van zoveel mogelijk kerken open te zetten en een gevarieerd aanbod aan activiteiten te presenteren. Zo kan een breed publiek genieten van het waardevolle erfgoed.

Honderdste Kerk: Mariakerk Uithuizermeeden Van verre is de ranke witte toren met de blauwe dakjes al te zien. Het kerkgebouw ligt op een wierde en dateert in aanleg uit het midden van de dertiende eeuw. Deze laat-romaanse kerk is gewijd aan Maria. In de zestiende eeuw werd de kerk vergroot met een gotisch koor en in 1705 volgde de uitbreiding met transepten, waarmee het een flinke kruiskerk werd. In de negentiende eeuw werd de buitenzijde van de kerk gepleisterd. Dit is op een zeer rijke manier gedaan met onder andere imitatie natuursteenblokken en profiellijsten met ornamenten rond de ramen. Hierdoor kreeg de kerk een erg classicistisch uiterlijk.

In oorsprong had de kerk een losstaande toren. Deze werd in 1717-1726 vervangen door een aangebouwde toren. De torendaken zijn geschilderd in een zeer karakteristieke blauwe kleur. In de toren hangt een in 1897 door Petit & Fritsen in Aarle-Rixtel gegoten luidklok. Deze werd gegoten ter vervanging van de klok die bij de brand verloren was gegaan. Het orgel is in 1785 gebouwd door orgelmaker A.A. Hinsz. Recent is het orgel grondig gerestaureerd door orgelbouwer Reil uit Heerde, onder advies van Stef Tuinstra. Doel was het oorspronkelijke Hinszorgel en de originele klankkleur nog beter te benaderen. Het rijk uitgevoerde front met veel houtsnijwerk en verguldwerk is in de authentieke kleuren afgewerkt. R

Van groot belang voor de kerk waren de bewoners van de Rensemaborg. Zij bezaten het collatierecht en de grafkelder onder het koor was hun eigendom. De verbouwing in 1705 werd in 1708 bekroond met de plaatsing van herenbanken en in de zuidoosthoek van de viering een preekstoel en doophek. Dit zijn hoogtepunten in het werk van kistemaker Allert Meijer en houtsnijder Jan de Rijk. De rugschotten van de herenbanken fungeren als koorafsluiting waardoor het koor is afgescheiden van de rest van de kerk en een avondmaalruimte is geworden. Hier staat ook het grafmonument uit 1754 voor Rudolf Huinga. Boven de kooringang hangt een rouwbord uit 1786 voor Jonkheer Willem Alberda van Rensema.

Een plaatselijke commissie zal op termijn aan de slag gaan met (het organiseren van) activiteiten in en om de kerk. Op deze manier wordt de kerk opengesteld voor een groter publiek om te kunnen genieten van dit prachtige erfgoed.