Bert & Bernd: ‘Ons jazzprogramma is radicaal’

“Er is heus wel jazz te vinden op de radio. Maar je moet er moeite voor doen.” Coen de Jonge, jazzjournalist van JazzBulletin, spreekt mensen die hun geliefde muziek aan iedereen willen laten horen. In de september-editie van Jazz Bulletin staat een interview van De Jonge (1942) met Bert Dobben en Bernd Ihno Eilts, de presentatoren van het jazzprogramma ‘Blue Note From The Blue Boat’, dat op de maandagavond tussen 21-23 uur geprogrammeerd staat bij Omroep Het Hogeland. 

Even voorstellen

Drummer/pianist Bert Dobben (1961) uit Winsum en de Duitse Stadsgroninger (en soundsinger) Bernd Ihno Eilts (1960): ‘We hebben een passie voor behoorlijk radicale jazz, dat ligt in ons bloed. Daarom maken we dit programma. We willen dat gevoel gewoon delen.’ Dobben: ‘Muziek is voor ons de belangrijkste bijzaak in ons leven.’

Hoe het begon

Vanaf april 2021 maken ze ‘Blue Note From The Blue Boal’ voor de prille Omroep Het Hogeland. Dobben eerst met hardbop-liefhebber Johan Patje en vier maanden later met de cultureel breed angehauchte Eilts.

Dobben: ‘Ik werd gevraagd Patje te helpen een jazzprogramma op te zetten. We kregen meteen twee uur. Alles mocht. Maar toen bleek al gauw dat het veel werk was. Patje stopte een week voordat we Han Bennink in de studio zouden krijgen. Ik kende Bernd al van de Groningse jazzscene en wist dat hij veel interviews had gedaan. Hij zou eerst alleen aan het Bennink-programma meedoen, maar is vervolgens gebleven. Daarna kregen we er nog een derde uur bij. Dat werd een soort coolingdown na de avantgardejazz.’

Wie luisteren ernaar?

Het duo weet niet wie wanneer naar wat luistert. Dobben: ‘De man die voor ons zit doet Ierse en Schotse volksmuziek en krijgt altijd veel appjes. Wij maar af en toe. Laatst kreeg ik wel een reactie van ene Mary uit Delfzijl die bij ons muziek had gehoord die ze helemaal niet kende. Hier in een kroeg zat een groepje jongeren die “Wauw!” riepen toen ze hoorden dat wij het jazzprogramma maken. Eigenlijk doen we het voor zulke ontdekkingsreizigers. We onderzoeken het verder niet. Wel heb ik laatst gemeld waar men doodsbedreigingen naartoe kan sturen, nadat ik had gezegd dat ik Miles Davis zwaar overschat vind.’

Radio maken

Eilts: ‘Ik stuur mijn deel aan muziekminuten op naar Bert, zo’n 50 minuten voor de eerste twee uur en zo’n 25 voor het derde. Bert reageert daarop door zijn deel er als een soort choreografie in te lassen. Ik weet dus vooraf niet wat hij gaat draaien maar hij wel van mij.’ Dobben: ‘Als Bernd komt met iets vrij ruigs in uptempo kan ik daar een contrast naast zetten. We doen veel aan vrije impro-muziek. Vervolgens bepaal ik de volgorde.’ Eilts: ‘Soms lassen we een track in van een album dat nog uit moet komen. Of een interview. Dan pakken we het derde uur er gewoon bij. Onze ervaring is trouwens dat mensen juist meer luisteren als we langere interviews doen, zoals met Pierre Courbois. Dat blijken ze spannend te vinden.’

Ayontuurlijke jazz

Dobben: ‘Patje kwam in het begin vaak aan zettèn met echte hardbop. Daar heb ik niet veel mee, al die Blue Note-sessies met themasolootjes-thema. Wij willen wat avontuurlijker, we nemen het serieus. Take it or leave it. We zitten aan de rand van het jazzspectrum, dat klopt. Wij doen geen concessies. Ik draai rustig een stuk van 28 minuten. De ICP-muziek van Mengelberg en Bennink is bij ons welkom. Maar Amerikaanse dominantie is bij mij uit den boze.’ Eilts: ‘Ons jazzprogramma is radicaal. Als luisteraar word je zo uitgedaagd dat je daar overheen kunt komen, zodat je het als een geheel kunt waarderen, ook als het even ongemakkelijk is.’

Deurbeleid

Dobben: ‘Muziek van vóór de bebop komt bij ons niet aan de orde. Geen waardeoordeel, maar dat tijdperk is voor mij een blinde vlek. Hard-bop vind ik minder interessant, hoewel ik een hoge pet op heb van Art Blakey.’ Eilts: ‘Wij gaan ook wel terug, maar dan naar bijvoorbeeld Frank Zappa of Soft Machine. Je kunt ook terug in de breedte.’ Dobben: ‘Norah Jones en Diana Krall komen er niet in, daar kots ik van. Die slappe Charles Lloyd ook niet. Wynton Marsalis ben ik ook op tegen. Hans Dulfer blijft er ook buiten, een verschrikkelijke man — behalve als hij met het Theo Loeven die Consort speelt — hij wil populair blijven bij jonge vrouwen. Tineke Postma daarentegen draaien we weer wel.’

Een beetje subsidie

Die hebben ze niet. Niks. Radio Het Hogeland krijgt een beetje subsidie. Studio De Blauwe Schuit staat in Winsum, handig voor Dobben, maar Eilts moet ervoor vanuit Groningen komen. Het is louter vrijwilligerswerk. Ze zijn wel op twee kanalen zichtbaar als ze de uitzending doen.

Je horizon verbreden

Eilts: ‘Blijfnieuwsgierig, accepteer dingen die je vreemd vindt, luister naar dingen die je niet leuk vindt, verbreed je horizon.’ Dobben: ‘Strijd blijft nodig. We hebben laatst een 1 mei-uitzending gemaakt waarin we de burgerrechtenbeweging nog eens hebben gekoesterd. Denk aan Max Roach en Abbey Lincoln. We draaiden ook Song For Chè van Charlie Haden. Maar we plaatsen wel een kanttekening bij Che zelf.’ ‘Als je het aanbod krijgt om een jazzprogramma voor de radio te maken: zeg altijd ja!’

 

Coen de Jonge