Nazi-kinderboeken uit de oorlog: ‘Je haren gaan er van omhoog staan’

Ook in de Tweede Wereldoorlog zijn er kinderboeken uitgegeven. In Het Kinderboekenhuis Winsum wordt vanaf 5 mei de tentoonstelling ‘Kinderboek, van oorlog naar vrede’ gehouden. De tentoonstelling vertelt het verhaal van het kinderboek in de Tweede Wereldoorlog, het verzet, de vrijheidsstrijd, de Japanse bezetting en de bevrijding. Maar de tentoonstelling laat ook kinderboeken zien die de oorlogsjaren vanuit een ander standpunt laten zien.  

Kina Werkman van Het Kinderboekenhuis Winsum was op bezoek bij het radioprogramma Lunch Radio van Omroep Eemsdelta om te vertellen over deze expositie. Een boek dat meteen opvalt in de tentoonstelling is Moeder vertel eens wat van Adolf Hitler! van Johanna Haarer. Zij was een Duitse arts en auteur die verschillende boeken over opvoeding had geschreven. Deze boeken sloten in de oorlogsjaren goed aan bij de nazi-ideologie. Het boek is vanuit het Duits naar het Nederlands vertaald en alle 20.000 gedrukte exemplaren werden verkocht.

In de uitzending las Werkman een stukje voor uit het boek en bij het noemen van de boektitel gingen volgens haar ‘je tenen al krom staan, de haren omhoog’.

Omdat er een schaarste was aan papier in de Tweede Wereldoorlog werden boeken zelfs op behangpapier gedrukt, met als gevolg dat het behangnummer in het boek staat.
Maar boeken uitgeven was ook een vorm van inkomsten voor het verzet. Zoals bijvoorbeeld het boek Dokter Langpootmug. Een verhaal dat over een bromvlieg gaat die aan dokter Langpootmug vraagt om een drankje voor een gevallen muis. Met de opbrengst van de verkoop konden onderduikers worden gefinancierd.

Op de vraag wat ouders en kinderen van deze tentoonstelling kunnen leren, zegt Werkman dat de geschiedenis zich heel vaak herhaalt. Werkman: “Als je nu kijkt naar wat er allemaal in de wereld gebeurt. Leer hier van. We moeten het verhaal blijven vertellen.”

De tentoonstelling is tot 15 augustus te bezoeken in Het Kinderboekenhuis Winsum.