De afgelopen jaren hebben conflicten de overhand gevoerd bij DENK. In het verkiezingsprogramma ‘DENK anders’ gaat veel aandacht naar inclusiviteit en het tegengaan van discriminatie. Controversiële middelen als ‘rascistenlokkers’ en ‘loksollicitaties’ wil de partij inzetten om discriminatie in Nederland aan te pakken. Kan de partij het vertrouwen van de kiezer winnen?
De drie Tweede Kamerleden van DENK hebben de afgelopen jaren regelmatig met elkaar, Kamervoorzitter Arib en de andere fracties overhoop gelegen. Met name Selçuk Öztürk en Tunahan Kuzu – beide uit de PvdA gezet – hebben het bij tijd en wijle heel bont gemaakt. In 2015 zei Öztürk bijvoorbeeld: ‘’Wilders lijkt steeds meer op Hitler’’. Ook vergeleken Öztürk en Kuzu Wilders met een tumor: ‘’Wilders is te vergelijken met een tumor in je hoofd. Mensen zeggen: je moet er geen aandacht aan schenken, maar dan wordt de tumor op het laatst zo groot dat er niets meer aan te doen is. Je moet hem bestrijden.’’ In de Kamer heeft voorzitter Arib oververhitte discussies vaak moeten onderbreken.
Ook onderling werd er vaak met modder gegooid. In 2020 onthulde Öztürk dat Kuzu een buitenechtelijke affaire heeft gehad met een stagiaire of medewerker van DENK. De spanningen liepen zo hoog op dat Kuzu op Facebook schreef dat Öztürk ‘’broedermoord op zijn pijnlijkst’’ zou hebben gepleegd. Het is wel duidelijk dat (onderlinge) confrontaties de boventoon hebben gevoerd. Hier wil DENK dan ook verandering in brengen. Öztürk staat niet meer op de kandidatenlijst van DENK voor de aankomende Tweede Kamerverkiezingen en in het verkiezingsprogramma wordt gesproken over een ‘’nieuwe fase’’ voor de partij. Farid Azarkan is de nieuwe lijsttrekker van DENK. Azarkan wordt over het algemeen omschreven als een rustigere debater dan zijn huidige partijgenoten. De inhoudelijke argumenten van DENK moeten onderwerp van discussie worden, niet de persoonlijke vetes.
In het verkiezingsprogramma ligt de nadruk op inclusiviteit en het tegengaan van discriminatie. Er moet één miljard euro worden vrijgemaakt voor de bestrijding van discriminatie. DENK is daarbij ook bereid om controversiële middelen in te zetten. Zo moeten er ‘rascistenlokkers’ worden ingezet door de politie en moeten er ‘loksollicitaties’ worden uitgevoerd bij bedrijven, zodat discriminerende werkgevers kunnen worden opgespoord en bestraft. Ook moeten er diversiteitsquota worden ingesteld voor mensen met een migratieachtergrond, vrouwen en gehandicapten. Daarnaast moet de bewijslast ten aanzien van discriminatie worden omgekeerd. Met een nog te vormen ‘Wet Omkering Bewijslast Discriminatie’ moeten bedrijven en organisaties aan de voorkant aantonen dat ze niet discrimineren.
DENK wil de publieke ruimte dekoloniseren. Er moet een onderzoekscommissie worden ingesteld die alle straatnamen, beelden en andere verwijzingen naar het koloniale verleden moet gaan onderzoeken. Als de commissie vaststelt dat er beelden of straatnamen naar slavendrijvers of koloniale misdadigers zijn vernoemd, dan moeten deze worden aangepast of weggehaald. DENK is van mening dat Zwarte Piet een ‘discriminerende karikatuur’ is, daarom moet Zwarte Piet in de publieke ruimte wettelijk worden verboden. DENK wil daarnaast erkenning van de donkere bladzijden uit de Nederlandse geschiedenis. Daarom pleit de partij voor formele excuses van de Nederlandse regering voor het koloniale verleden en het slavernijverleden.
De volksgezondheid moet worden verbetert met een ‘Nationaal Preventiefonds’. In dit programma moeten onder meer de volgende aspecten worden opgenomen; accijnzen op tabak en alcohol moeten omhoog, minimumleeftijd voor tabak en alcohol naar 21 jaar, geen aanbiedingen meer op alcoholische producten, verbod op de consumptie van lachgas en een Btw-verlaging op groente en fruit. Daarnaast moet het eigen risico in de zorg worden afgeschaft en moeten tandheelkundige controles worden opgenomen in het basispakket.
In het onderwijs pleit DENK voor gelijke kansen voor iedereen: ‘’Kansenongelijkheid tussen inkomensgroepen en lagere adviezen voor leerlingen met een migratieachtergrond vormen de glazen plafonds binnen het onderwijssysteem, waardoor ongelijkheid in de samenleving in stand wordt gehouden.’’ Om dit aan te pakken zijn er volgens DENK extra investeringen nodig in het onderwijs. DENK is bijvoorbeeld van mening dat op achterstandsscholen leraren een beter salaris moeten ontvangen, zodat daar ook de beste leerkrachten voor de klas komen te staan. Ook moet de basisbeurs weer worden ingevoerd, studenten die geld hebben moeten lenen tijdens het leenstelsel moeten hiervoor worden gecompenseerd. Daarnaast moet het lespakket worden aangepast: ‘’Onderwijs moet tot verbinding leiden door mensen kennis te laten nemen van elkaars achtergronden.’’ Om dit te bereiken moeten migratieverleden, antidiscriminatie en het koloniale verleden kerndoelen worden in het onderwijs, aldus DENK.
DENK profileert zich als een sociaaleconomisch linkse partij die veel aandacht besteedt aan het tegengaan van discriminatie. Indien de partij afstand kan doen van de persoonlijke vetes, de debatten fel, maar inhoudelijk voert, dan kan DENK wel eens verrassend voor de dag komen. In de peilingen zweeft de partij tussen de twee en vier zetels. Komt de partij na de verkiezingen in rustiger vaarwater?
Julian Uil
