Licht dat me aanstoot uit het duister, oh, onschendbaar licht dat in de morgen bij ons is. Ik sta bij Warfheem, moest er heel laat in de buurt wezen en stopte even. Ik kijk schuin omhoog, half door een raam op de eerste etage waar de gordijnen nog niet dicht zijn. De plafonniere verspreidt dat vale, onbestemde, goedkoop lijkend licht. En toch stoot het in die kamer Olvinka aan, of Joziv of Wladi of hoe ze heten mogen, vreemdeling in ons land, ontheemden, vluchtelingen. Aanschouw het gehele gebouw in Warffum en je ziet een raam met licht en nog een, eentje nog duister en nog een duister enzovoort en je ontwaart een donker veld met onregelmatig verspreide lichtjes.
Ik som heel snel de bijbelse beelden op die ik met de situatie associeer. Eens zal de richtende rechter Christus Koning oordelen of je de hongerigen hebt gevoed, de dorstigen drinken geeft, de vluchtelingen onderdak verschaft, de zieken verzorgt. Uit de zeven daden van barmhartigheid (Mattheus 25: 35-36). Voor wie geen Bijbel bij de hand heeft, Suske en Wiske in ‘De zeven snaren’, album nummer 79, behandelt ze ook. Hoeveel moet je bijdragen? De arme weduwe, die nog maar een paar muntstukken heeft, geeft toch nog een muntstuk weg voor de bestrijding van de armoede van anderen. Een verhaaltje van een paar zinnen, woorden van Jezus, genoeg om aan elke discussie een eind te maken. Hoe moet je het doen? In de binnenkamer van je huis, in stilte zonder ophef. Zonder protserigheid. Ik heb die binnenkamer altijd dubbelzinnig gelezen. Een kamer in huis én de kamer in je lichaam, in je hart.
En natuurlijk het beeld van de vastentijd, de tijd waarin we nu leven, op weg naar Pasen. In de oude gewoonten de tijd dat je jezelf inperkte in luxe, genot, en dat wat je uitspaarde voor de hulpbehoevenden bestemde. Voor de vastenactie van de kerk, voor het armenfonds of diaconie, afgeleid van het Grieks voor dienstbaarheid aan de naaste. De vastentijd, die uitloopt in de Paasnacht, de kerk geheel in het duister, en langzaam werd de paaskaars naar binnen gedragen en die vlam verlichtte de kaarsjes die iedereen bij zich had. Onder het aanroepen van de antifoon Ero cras, ero cras….. morgen zal Ik er zijn, als de duisternis is verdreven door het licht dat Jezus is die door de nacht, door het duister van de dood heen, het Licht weer in de wereld bracht. En de troost dat de dood – dat is honger, gebrek, armoede, verdreven van huis en haard, vergeten zijn – niet het laatste woord heeft. Het is de katholiek caritas, de zorg voor de naaste, de protestantse diaconie, de Joodse chesed, de islamitische zakaat waar we het over hebben. Of de socialistische solidariteit. Het brengt me terug naar waar het uiteindelijk om gaat: ik zie in het gelaat van de vreemdeling, mijn eigen beeld van wat ik als mens ben. De geschondenheid van de Ander, is mijn eigen geschondenheid.
Het is hartverwarmend, wat er allemaal gedaan wordt. Onze ambtenaren werken zich in het rond om de opvang te regelen. Scholen voeren acties van flessen inzamelen tot verzin maar wat. Burgers tasten in de buidel, of rijden naar de grens om vluchtelingen op te halen. Er zijn mensen die een huisje beschikbaar stellen. Het gemeentebestuur wil van de gemeenteraad alvast 100 duizend euro om de bed-bad-ontbijt norm in stand te kunnen houden.
De toestand? Op dit moment lopen de asielzoekerscentra over. Ze hebben een capaciteit voor 35 duizend asielzoekers en hadden vorige week 38 duizend mensen in huis. Er is nauwelijks uitstroom van mensen die een status hebben gekregen, plus nog eens de instroom van Afghanen en de reguliere, gewone instroom. De gemeente Het Hogeland heeft een taakstelling van 200 Oekraïners, alle gemeente voor 25 duizend op de korte termijn en 50 duizend voor wat later. Noem wat? De BBC meldt 3,5 miljoen vluchtelingen, van de 44 miljoen inwoners van de Oekraïne zouden er 13 miljoen op drift zijn.
Op dit moment hebben we 106 mensen ondergebracht in Warffum en Kantens. Zie, maandagmorgen op het grasveld, voor Warfheem. Een plastic glijbaan, kinderen die spelen, ouders ontspannen op een stoel buiten. Het vale licht van een plafonniere, het is het eerste licht dat we gebracht hebben. Licht dat ons aanstoot in de morgen.
Tijl Uilenspieghel
