“ N- wind. Windkracht 1. Helder. Lage mistbanken zweven boven de landerijen, zie ik wanneer ik met onze hond Nantske op het bruggetje over het Boterdiep aankom. De kauwtjes [ Corvus monedula L. ] op het dak van DE KERK worden net wakker. Het begint ook al wat licht te worden. Toen ik nog de weg over moest steken moest ik wachten op de grootste sleepslang- combinatie die het loonbedrijf Wieringa uit Bedum in de aanbieding heeft. Hoogte geschat zeker acht meter. Een grote katrol met slangen in een soort van verstelbare hefvork voorop de trekker. Achterop twee brede beugels die met een ingenieus systeem mest verspreiden . Met deze apparaten, de SPIDER SPC 1230 Combi- Line  die worden gebouwd door machinefabriek Schouten in Kampen, worden tarwepercelen bemest, lees ik eenmaal thuis gekomen. Een halve maan,  hoog in het zuiden, werpt zijn spiegelbeeld in het kanaal. Het forenzenverkeer is al aardig op gang. In de voortuinen van de huizen aan de Bedumerweg is het een drukte van belang. Huismussen [ Passer domesticus L. ] tsjilpen dat horen en zien vergaat. Mussen, die er vaak zo ontroerend uitzien, moeten onderling een harde strijd uitvechten om de beste nestplekken in de heggen en coniferen rondom ons huis. Maar ook in de groep waarin ze verblijven wordt een bitter gevecht geleverd tussen de mannetjes om de hoogste plaats in de  hiërarchie. De mus die het oppergezag heeft veroverd, is te herkennen aan het zwartste ‘petje ‘op zijn kop. Een meerkoet links van de brug keft zachtjes maar indringend om te laten weten dat hij iedereen op het water in de gaten houdt. In het oosten verschijnt al wat ochtendgloren in de basiskleuren blauwgrijs, zachtroze en teer geel. Achter ons huis laat een houtduif [ Columba palumbus L. ] al koerend weten aan mogelijke partners en concurrenten dat hij op zijn post zit. Op de aanlegbalk van de brug heeft een mannetjeseend in zijn eentje plaats genomen. Lijkt me niks in mijn eentje , denkt hij. En vliegt weg als ik over de zestien treden naar beneden ga.

Vijf eenden komen vanuit de wal de ree van Annemarie de Haan opgekropen. Het merendeel  mannetjes. Ze maken zachte klokkende geluiden. Ik snap het niet, tot ik ontdek dat tussen het groepje een vrouwtje zit. Links in de eerste wei van de familie Biermasz, zit ook een vrouwtjeseend.  Volmaakt roerloos zit ze te wachten maar ze laat wel af en toe wel lokgeluiden horen. Tot ik ontdek dat in het weitje daarnaast een woerd, een mannetjeseend, rondloopt die ook al van die klokkende geluiden maakt. Het is fris. Het heeft gevroren. Zeker vijf graden onder nul, schat ik, moet het nu zijn. Het gras in de bermen van het schelpenpad tussen de brug en mijn wandelpad is bezaaid met een dikke laag rijp. Verderop aan de Bedumerweg begint de haan van Eltjo Venema te kraaien. Ik stap mijn wandelpad op. Scholeksters [ Haematopus ostralegus L. ]  rellen ergens ver weg in het noordoosten. Ik loop na vijftig meter de mist in. In lange slierten hangen de nevels twee meter hoog over het grasland. In de berm van het tweede stuk van het pad pikken zwarte kraaien [ Corvus corone L. ] aan de rijp in het gras. Op deze manier krijgen ze in deze droge tijd toch voldoende vocht naar binnen. De kraaien vliegen op, zodra ze ons gewaar worden, maar komen al snel weer terug. Uiteindelijk strijken ze neer in de wei links. Ik sla de hoek om voor het lange stuk naar het zuiden. Hoor dat er op het erf van Harm van der Giezen een trekker wordt gestart. Men gaat de koeien voeren. Boeren scheiten momenteel in hun broek voor de hoog oplopende kosten van krachtvoer. Die stijgt nu al gemiddeld  met 1,50 euro per 100 kilo per week, lees ik op de site van www.melkvee.nl. Maïs uit Oekraïne, die een belangrijke grondstof vormt voor Nederlandse veevoederfabrikanten, komt nu minder op de markt en dat doet de prijzen wereldwijd stijgen. Er wordt nu al gehamsterd. Maar dan moet je wel voldoende silo’s hebben om dat spul op te slaan. Los opslaan is geen optie dan heb je binnen de kortste keren een giga- rattenplaag op je erf. Nu wreekt zich het hoog specialistische karakter van de Nederlandse melkveehouderij. Men heeft geïnvesteerd in machines zoals melkrobots en zeer efficiënte ligboxstallen maar verzuimd om het benodigde restvoer ook zelf te telen. Natuurlijk moet je daarvoor bij gemis aan voldoende grond dure pachtcontracten afsluiten. Dus men heeft als ondernemer vaak verkeerd gegokt. Risicospreiding zou beter zijn als principe maar sinds het vrijlaten van het melkquotum hebben  veel melkveehouders als een gek grotere stallen laten bouwen. Netto is hun inkomen daar niet beter door geworden. Het is nog steeds het laagste van de hele landbouwsector. Dat er naar verluidt zoveel miljonairs op het Hoogeland in Groningen wonen [ 2 tot 4% van de bevolking volgens het Centraal Bureau van de Statistiek in 2021 ], zegt niets over de boereninkomens. Het geld zit in grond , gebouwen en machines. Ik kijk eens om me heen. Drie kraaien lijken zich bijna te verliezen in het uitgestrekte perceel van Harm van der Giezen rechts van het pad. In het oosten komt de zon op links naast de windmolen van de familie Wouda aan de Fraamweg. Nu al om vijf voor half zeven. De zon staat vandaag twaalf en een half uur boven de aarde.  Dat wil niet zeggen dat we dan ook de zon in het echt zien. Het kan ook bewolkt zijn. Maar de zon schijnt dit jaar in het echt wel uitzonderlijk vaak. Op www.franks62weer.com/zonuren-in-nederland  valt te lezen dat volgens het KNMI we tot 23 Maart al 353 uur zon hebben gehad. Vergelijk dat eens met 2020: 264 uren en 2010: 242 uur. Ik ben nu vlakbij het keerpunt. Scholeksters hoor ik weer rellen in het westen. Dichterbij ontdek ik in het laatste stukje van de sloot een eendenpaar. Ze draaien wat zenuwachtig rond , weten niet precies wat ze moeten doen. Ik heb intussen mijn keerpunt bereikt, de ree van herenboerderij de Haver. Draai me om en ga op de terugweg.

De eenden in de sloot hebben toch een besluit genomen. Ze vliegen op. Ik kijk eens om me heen. Het is, nu de zon aan kracht wint, een schitterend gezicht. Overal glinstert de rijp op de velden. Maar koud is het wel, nu ik de Noordenwind, hoe flauw ook, voel. Mijn vingers verkleumen. Opnieuw rellen scholeksters achter het ‘Bultje ‘, het heuveltje in het derde perceel van Rozeboom. Met grote snelheid vliegen heel doelgericht twee wilde eenden me achterop. Ik sla de hoek om voor het laatste stuk. Het wordt nu echt druk op de wegen rondom mijn dorp. Het gewone leven neemt weer zijn beloop. Toch wordt alles, merk ik, verkleurd door de oorlog in Oekraïne. Je ziet dat hier iedereen zijn gang gaat, maar over alles hangt een soort van zwarte schaduw. Je zou totaal vergeten dat een kleine maand geleden we vonden dat er iets echts structureels gedaan moest worden aan de waterhuishouding in ons land. De winter was voor de zoveelste maal bijzonder nat. In Februari dreigde er hier en daar zelfs overstromingen. Boeren konden het land niet meer op om mest uit te rijden. Nu lijkt dat allemaal met kracht naar de achtergrond gedrukt. Maar het probleem bestaat nog wel………………………………….( wordt vervolgd )

 Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retriever –jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners , 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen. Dit is al weer de zevende jaargang van ‘ De winkelhaak.  ‘