WARFFUM – Op donderdag 21 april is in Openluchtmuseum Het Hoogeland een reizende tentoonstelling over Johannieter Kloosters geopend. De expositie besteedt aandacht aan veertien plekken in Ost-Friesland en Groningen waar vroeger kloosters hebben gestaan. De tentoonstelling duurt tot en met 15 mei en is gratis toegankelijk tijdens openingstijden van het museum.
De Johannieter kloosterorde is opgericht in Jeruzalem in de 11e eeuw. De kloosterlingen legden zich aanvankelijk toe op de verzorging van zieken en gewonden die een bezoek brachten aan het heilige land. Het beschermen en verplegen van pelgrims werd hierna de hoofdtaak van de orde. Vanaf de 12e eeuw sticht de orde kloosters (die ook wel commanderijen werden genoemd) in Nederland, waarvan een aantal in Groningen. De commanderij van Warffum wordt voor het eerste genoemd in 1284, maar is waarschijnlijk eerder gesticht. Het klooster had omvangrijke bezittingen, zowel in Groningen als Drenthe.
Locatie
Na de reformatie wordt de katholieke kloosterorde omgevormd tot een protestantse ridderorde, maar met vergelijkbare doelstellingen. De kloostergebouwen verdwijnen. Dat van Warffum is in 1610 ontbonden en de bezittingen vervallen aan de provincie. Op de locatie staat nu boerderij “Warffumer Klooster”. De omgrachting en een begraafplaats herinneren aan de Commanderij. Verder is een deur van het gebouw in bezit van het Groninger Museum. Daarnaast is een Getijdenboek dat in 1505 in Warffum werd gemaakt, onderdeel van de collectie van het Hongaars Nationaal Museum in Boedapest.
Op reis
De reizende tentoonstelling is het resultaat van een samenwerking tussen diverse partijen in Ost Friesland en in Groningen, waaronder Openluchtmuseum Het Hoogeland. De expositie was eerder te zien op verschillende plaatsen in Duitsland en in Usquert. Hierna gaat de tentoonstelling nog naar Finsterwolde (vanaf 25 juni) en Oosterwijtwerd (30 juli). Het programma eindigt in het Duitse Ihlow, waar het initiatief voor dit project werd genomen.
Foto: Johannieter kruis, onderdeel van de historische schouw van het voormalige Klooster Wijtwerd in Usquert.
