HET HOGELAND – Burgemeester Henk Jan Bolding heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Hanke Bruins Slot, uitgenodigd voor een bezoek aan de gemeente Het Hogeland. In de brief – zie hieronder – stelt Bolding de toekomstige nijpende financiële positie van Het Hogeland en de gevolgen daarvan aan de orde.
“Graag nodig ik u uit voor een bezoek aan Het Hogeland, de meest noordelijke en qua oppervlakte op één na grootste gemeente van Nederland. Een gemeente met zo’n 49.000 inwoners, meer dan 50 dorpen, drie zeehavens en zelfs haar eigen Waddeneilanden. Wij zijn een heringedeelde gemeente sinds 2019, voortkomend uit De Marne, Bedum, Winsum en Eemsmond,” zo schrijft Bolding aan de minister, haar vader is burgemeester geweest van Winsum tussen 1978 en 1984.
“We nemen u graag mee door ons prachtige gebied, maar ik waarschuw u alvast: we zullen u ook laten zien wat jarenlange bezuinigingen voor dit gebied hebben betekend: minder voorzieningen, achterstallig onderhoud van wegen en bruggen, een beperkte dienstverlening voor onze inwoners en ten slotte ook en misschien mede daardoor een grotere afstand tussen overheid en inwoner, zelfs op ons mooie platteland. Een gemeente ook waar heel veel inwoners nu al veel te lang in onzekerheid verkeren over de veiligheid van hun woning als gevolg van de gaswinning en hun frustratie en woede uiten over de trage afwikkeling van ondervonden schade.
Wellicht herinnert u zich ook de beschamende foto van lange rijen inwoners voor ons gemeentehuis in Winsum, in januari van dit jaar, wachtend op een aan hen toegezegde rijksbijdrage voor verbetering van hun woning. Het is hartverwarmend hoe de inwoners van onze gemeente klaar staan voor de Oekraïense vluchtelingen. Hetzelfde willen we betekenen voor de 500 Afghaanse evacués die in de kazerne in de Marnewaard wachten op betere huisvesting, en voor de overloop van de asielzoekers in Ter Apel. We doen als overheid in deze kwesties een groot beroep op de spankracht van onze samenleving. Op dat soort momenten word ik als burgemeester ook geconfronteerd met wantrouwen en frustratie: ‘IJ vraagt van alles van ons, maar als wij iets van u vragen, dan geeft u niet thuis.’
Helaas moet ik dan toegeven dat we als gemeente al te vaak met lege handen en een lege portemonnee staan. Het hoeft geen betoog dat de decentralisaties in het sociaal domein gezorgd hebben voor een groot beslag op de gemeentelijke begroting. Ook onze gemeente heeft diep in de eigen buidel getast om de eindjes aan elkaar te knopen en er staat nog een stevige en bijna niet te realiseren structurele taakstelling in onze begroting van meer dan zes miljoen euro. De gemeente Het Hogeland, net als veel andere gemeenten in Groningen, zien dat het beroep op zorg toeneemt. Niet alleen door de gemiddeld lagere sociaaleconomische status van onze inwoners, maar ook door de toenemende vergrijzing. Daarnaast stelt de opschalingskorting ons voor een extra uitdaging. Als net heringedeelde gemeente moeten we alle zeilen al bijzetten om de financiële effecten van de herindeling te vertalen in lagere kosten door efficiëntere inzet van middelen.
opschalingskorting betekent voor ons daarom een extra aantasting van het voorzieningenniveau omdat er grenzen zijn aan het doorvoeren van efficiency. Het is daarom van cruciaal belang dat de opschalingskorting niet alleen wordt bevroren voor de komende paar jaar, maar definitief wordt geschrapt. Graag laten we u zien hoe de bestuurlijke werkelijkheid, de systeemwereld, hier contrasteert met de leefwereld van onze inwoners.
De herverdeling van het gemeentefonds, zoals die door u wordt doorgezet, ondanks stevige kritiek van de Raad voor het Openbaar bestuur (ROB), maakt dat contrast nog groter. Juist de gemeenten in Nederland met sociaaleconomische achterstanden, zoals gemeenten in Groningen en Friesland worden onevenredig gekort op de bijdragen voor het sociaal domein. Aangezien wij onze mensen niet in de kou willen (en ook niet mogen) laten staan, zullen we verder moeten bezuinigen op het onderhoud van onze openbare ruimte, op de voorzieningen in onze dorpen en op sport en cultuur. Daarmee gaan we verder in een neerwaartse spiraal, want juist vitale dorpen en gemeenschappen dragen bij aan de samenredzaamheid van onze inwoners en het beroep op het vangnet van de overheid verkleinen. Dit kan toch niet de uitkomst zijn als u de verdeling van het gemeentefonds beter wilt laten aansluiten bij de aard en omvang van de gemeentelijke taken!? Herstel van vertrouwen tussen de overheid en haar inwoners is één van de speerpunten van uw ministerschap. Die opdracht zie ik ook voor mijzelf als burgemeester in deze mooie maar ook complexe gemeente. Ik wil graag een overheid vertegenwoordigen die kan uitleggen hoe we de schaarste verdelen, hoe we problemen samen denken op te lossen en hoe we naast de inwoner kunnen blijven staan in plaats van er tegenover. Daarbij heb ik uw hulp nodig. Wij vertegenwoordigen samen die overheid, ieder in onze eigen rol en positie. Vandaar mijn uitnodiging aan u om een bezoek te brengen aan onze gemeente en samen stil te staan bij de vraag hoe we elkaar kunnen helpen bij die fundamentele opgave,” aldus de brief.
