Regering kondigt eerste niveau gascrisis af

DEN HAAG – Het kabinet heeft besloten het eerste niveau van een gascrisis af te kondigen: de ‘vroegtijdige waarschuwing’. Daarmee treedt het Bescherm en Herstelplan Gas in werking. Met een urgente oproep te besparen op energie, de opheffing van de beperkingen op de productie van kolencentrales en de gasbesparingsregeling voor grote gasverbruikers.

Rusland levert momenteel veel minder gas aan Europa dan afgesproken waardoor het risico op gastekorten in Europa toeneemt. Er is op dit moment geen sprake van een gastekort in Nederland. Het kabinet neemt deze stap om Nederland zo goed mogelijk voor te bereiden op de winterperiode. Met de inwerkingtreding van het Bescherm en Herstelplan moeten gasbedrijven dagelijks gedetailleerde informatie over gasleveringen met de overheid delen. Daardoor kan het kabinet de gasmarkt nog strakker monitoren en aanvullende maatregelen nemen wanneer de situatie daarom vraagt. Het kabinet heft daarnaast de productiebeperking voor kolencentrales per direct op om gas te besparen voor het vullen van de gasopslagen, en kondigt een nationaal doel voor energiebesparing en een tijdelijke gasbesparingstender aan.

In het Bescherm en Herstelplan Gas staan de maatregelen opgenomen die Nederland kan nemen als er een tekort aan gas dreigt. De ‘vroegtijdige waarschuwing’ is de eerste van in totaal drie crisisniveaus. Er zijn nu geen acute gastekorten in Nederland, maar de teruglopende gasleveringen kunnen wel gevolgen hebben. Bijvoorbeeld voor de energieprijzen en voor het vullen van de gasopslagen in Nederland en Noordwest Europa, dat nodig is om zeker te zijn dat er voldoende gas beschikbaar is voor de komende winterperiode. Met het afkondigen van het eerste niveau van een gascrisis moeten gasbedrijven dagelijks aanvullende gedetailleerde informatie aanleveren over actuele gasleveringen en -voorraden. Hiermee kan het kabinet de gasmarkt nog strakker monitoren en direct aanvullende maatregelen nemen wanneer de situatie daarom vraagt.

Minister Jetten: “Ik wil daarbij benadrukken dat er op dit moment geen gastekorten zijn”

De urgentie om energie te besparen is door de teruglopende leveringen van Russisch gas nog verder toegenomen. Het kabinet doet daarom een dringende oproep aan bedrijven en huishoudens om zoveel mogelijk energie te (blijven) besparen, ook in de zomer. Op 4 juli gaat de Energiebesparingscampagne ‘Zet ook de knop om’ verder met nieuwe besparingsadviezen voor bedrijven en huishoudens die zijn gericht op de zomerperiode. Onderdeel van de campagne voor bedrijven is een rekentool voor het MKB waarmee ondernemers direct kunnen zien welke energiebesparings- en verduurzamingsmaatregelen zij in hun bedrijf kunnen nemen en welke subsidies daarvoor beschikbaar zijn. Het kabinet scherpt daarnaast de energiebesparingsplicht voor bedrijven aan en zal een nationaal doel voor energiebesparing uitwerken.

Omdat het risico op gastekorten groter is geworden heeft het kabinet vandaag besloten per direct de productiebeperking voor kolencentrales voor 2022 tot en met 2024 in te trekken. Dat betekent dat de kolencentrales weer op vol vermogen mogen produceren, waardoor er minder gas nodig is voor de productie van elektriciteit door gascentrales. Hiermee wordt het risico op gastekorten kleiner en kan het makkelijker worden om de gasopslagen in Nederland en Europa te vullen. Het doel is daarbij om de gasopslagen in Nederland dit jaar verder te vullen dan Europees is afgesproken. Het kabinet komt binnenkort met aanvullende maatregelen om de extra CO2-uitstoot van de kolencentrales te compenseren. En werkt op korte termijn een tijdelijke gasbesparingstender uit waarmee grote gasverbruikers een financiële prikkel krijgen om hun gasverbruik te verminderen.

Staatssecretaris Vijlbrief heeft vandaag aan de Tweede Kamer laten weten dat Groningenveld in oktober dit jaar, zoals toegezegd, op de waakvlam gaat. Het kabinet wil het Groningenveld in 2023 kunnen sluiten. Vanwege de onzekere geopolitieke ontwikkelingen heeft staatssecretaris Vijlbrief er voor gekozen om dit jaar nog geen putten definitief te sluiten.

Minister Jetten voor Klimaat en Energie: “Het is duidelijk dat Rusland energie als machtsmiddel gebruikt. Waar eerder specifieke bedrijven of landen geen gas meer ontvingen, zien we nu dat het totaal aan gasleveringen van Rusland aan Europa snel terugloopt. Daarmee is het zonder aanvullende maatregelen niet langer gegarandeerd dat we in Europa en Nederland de gasopslagen voldoende kunnen vullen ter voorbereiding op de winter. Het kabinet kondigt daarom een ‘vroegtijdige waarschuwing’ af zodat we de gasleveringen nog strakker kunnen monitoren. Ik wil daarbij benadrukken dat er op dit moment geen gastekorten zijn, we nemen deze maatregelen om ons zo goed mogelijk voor te bereiden. We hebben daarbij lastige keuzes moeten maken, waaronder het intrekken van het productieplafond voor kolencentrales. Dat leidt tot extra CO2-uitstoot in Nederland en willen we met aanvullende maatregelen compenseren. Omdat elke kuub gas vanaf nu telt doet het kabinet daarnaast een dringende oproep aan bedrijven en huishoudens om, ook in de zomer, zoveel mogelijk energie te besparen.”