NOORD GRONINGEN – De agrarische natuur- en landschapsvereniging Wierde & Dijk vraagt mensen in Noord Groningen uit te zien naar de moshommel (Bombus muscorum) en waarnemingen van de moshommel door te geven via moshommel@wierde-en-dijk.nl.
De reden dat Wierde & Dijk dit verzoek doet is dat zij graag wil weten hoe het deze hommelsoort -die vooral voorkomt in het agrarisch cultuurlandschap van Noord Groningen- vergaat. Daarnaast wil de agrarische natuurvereniging in kaart brengen waar de soort zoal voorkomt in haar werkgebied. Dit laatste om te bepalen of er op termijn vanuit agrarisch natuur- en landschapsbeheer mogelijkheden zijn om iets te betekenen voor deze hommelsoort.
Verspreiding en voorkomen
De moshommel kwam recent nog in heel Nederland voor (186 uurhokken). Vanaf de jaren ’70 van de vorige eeuw is de verspreiding van deze soort echter sterk teruggelopen (40 uurhokken). Momenteel wordt de soort met name aangetroffen in het kustgebied van Groningen en Friesland en de Zeeuwse Delta. De moshommel houdt van bloemrijke vegetaties op dijken, wegbermen en kruidenrijke graslanden waarin voedselplanten als rode klaver, vogelwikke, smeerwortel, hondsdraf, grote kattenstaart en/of moerasdoorn voorkomen. De moshommel maakt bovengrondse nesten. Te vaak en vroeg maaien van graslanden met geschikte vegetaties is de belangrijkste oorzaak dat de soort zeldzaam is geworden in Nederland. De moshommel is zodoende als bedreigd opgenomen op de rode lijst van bijen en hommels. Vanwege deze kwetsbaarheid en het feit dat de soort van oudsher karakteristiek is voor Groningen is de moshommel eveneens opgenomen op de lijst van Groninger soorten en habitats van de Provincie Groningen. Recent is de moshommel (her)ontdekt op een aantal locaties in Noord-Groningen.
Ambassadeur
Wierde & Dijk is ambassadeur voor de moshommel. Dit omdat deze soort een goede indicator is voor de natuurkwaliteit van het boerenland. Terreinen waar de moshommel voorkomt bezitten vaak een grote variatie aan kruidenrijke vegetaties, wilde bijen, dagvlinders, sprinkhanen, boerenlandvogels en zoogdieren.
Daarnaast kwam de soort in het verleden veel voor op en bij landschapselementen waar Wierde & Dijk sterke betrokkenheid mee heeft zoals dijkelementen, kolken, boerenlandpaden, maren, rietsloten, bloemrijke graslanden, akkerranden en (boeren)erven in het agrarisch cultuurlandschap van noord Groningen.
Beheermaatregelen voor moshommel
Uitgangspunten om een terrein weer geschikt te maken voor de moshommel zijn relatief simpel en eenvoudig te realiseren. Zorg voor dat de juiste bloemrijke vegetaties, maai extensief en maai niet alle vegetatie weg. Laat delen van de vegetatie overstaan. Hierin kan de moshommel zijn bovengronds nest maken. Door minder vegetatie te maaien blijft daarnaast ook gedurende de gehele vliegperiode voldoende nectarplanten beschikbaar.
Herkenning
De moshommel is een geel en bruin behaarde hommel. De soort lijkt sterk op lichte vorm van heidehommel en zeer lichte exemplaren van de akkerhommel. De moshommel heeft echter afgezien van het laatste rugplaat nooit zwarte haren op borststukrug en bovenkant van achterlijf. Bij heidehommel en akkerhommel zijn hier altijd wel wat zwarte haren aanwezig al is dit soms alleen onder een binoculair te zien. Ook is bij vrouwtjes de beharing op borststukrug van opzij gezien kort en regelmatig, als geschoren. Bij vrouwtjes van akker- en heidehommel is de beharing op borststukrug langer en ongelijkmatiger en maakt daardoor een meer pluizige indruk. Antenneleden van mannetjes aan onderzijde licht gebold zoals bij heidehommel, niet sterk asymmetrisch gebold zoals bij akkerhommel.
De vliegtijd van moshommel is eind maart tot oktober. Met name in de maanden augustus en september kunnen moshommels goed worden gezien wanneer deze in een bepaald terrein aanwezig zijn.
Wierde & Dijk is een vereniging voor agrarische natuur- en landschapsbeheer in Noord Groningen. Zij verenigt streekbewoners die zich willen inzetten voor de bescherming van natuur en landschap in Noord-Groningen. Agrarische leden en burgerleden werken daarin samen.
De vereniging zet projecten op waarbij vrijwilligheid, inpasbaarheid en financiële onderbouwing belangrijke aandachtspunten zijn. De afgelopen jaren heeft de vereniging zich onder meer ingezet voor rietslotenbeheer, veldstruwelen akker- en weidevogelbeheer en agrarisch landschappelijk bouwen. Momenteel wordt uitvoering gegeven aan het erfherstelproject: Mooi Heem.
