HET HOGELAND – De gemeenteraad stemde unaniem in met de plannen van B&W voor de begroting van volgend jaar. Deze plannen – Kadernota genaamd – geven aan hoe het college van b. en w. volgend jaar en de jaren daarna van plan zijn het huishoudboekje in te vullen. Alle fracties maakten zich zorgen over de gevolgen van de energiecrisis voor de inwoners van Het Hogeland.
Anne Marie Smits (GroenLinks) schetste de algemene situatie met grote streken toch heel raak: ”Gaan we met Het Hogeland van gasland naar gastland? In juli vorig jaar begon ik mijn bijdrage aan de Algemene Beschouwingen met Corona, in die crisis zaten we toen en nu nog. Corona legde haarfijn bloot hoe het gesteld is met de solidariteit in ons land. Voelen wij ons nog verbonden met elkaar of is het ieder voor zich en God voor ons allen? Zijn we nog bereid om rekening te houden met kwetsbaren die het moeilijk hebben: ouderen, jongeren, mensen met een beperking, mensen zonder baan of met vluchtelingen, die helemaal niets meer hebben. Inmiddels buitelen de crisissen over elkaar heen, het dagelijks nieuws zit vol ellende. De coronacrisis, de klimaatcrisis, de oorlog in Oekraïne, de energiecrisis, de vluchtelingencrisis… Je zou bijna vergeten dat we tot de rijkste inwoners op deze aardbol behoren.” Dat is de context waarin de gemeenteraad moet proberen te doen wat nodig is voor de inwoners. En vooral wat de gemeente kan, in deze situatie. Het gaat om een begroting van zo’n 165 miljoen euro op jaarbasis. Ongeveer de helft daarvan gaat naar het sociale domein. Komende jaren valt het nog wel mee, de cijfers kleuren nog zwart, maar voor 2026 dreigt er een financieel ravijn door allerlei factoren buiten de gemeente om.
Alle partijen spaken zich uit voor een maximale inspanning van het gemeentebestuur om de gevolgen van de energiecrisis en de exploderende inflatie te bestrijden. Kor Berghuis (CDA): “Wij stellen voor om in de begroting nadrukkelijk aandacht te hebben voor de hoge inflatie en voor de energiearmoede bij zowel inwoners maar ook voor bedrijven en de diverse voorzieningen als dorpshuizen en om een uiterste inzet te plegen om extra prijsstijgingen te voorkomen bij de verschillende belastingen en heffingen.” Hiermee zette hij wel de toon.
“De inwoners krijgen het flink voor hun kiezen. De gemeente moet er zijn voor de inwoners, als het rijk te laat over de brug komt met middelen moeten we de prioriteit geven, met onze eigen middelen, om inwoners in acute nood te ondersteunen,” zei Linda Visser van Lokaal Sociaal. De ChristenUnie: “Omdat we zeer veel negatieve ontwikkelingen op onze inwoners af zien komen lijkt het ons raadzaam om een soort stroppenpost te maken waarmee we hen kunnen helpen,” aldus Bernd de Jong. Zo ook de fractie van de PvdA Janny Klei “vraagt het college om op korte termijn te kijken “om naast de door de nationale overheid geregelde extra tegemoetkoming voor de minima op korte termijn te onderzoeken welke mogelijkheden er verder zijn om deze steeds groter wordende groep financieel te ondersteunen. Ook een deel van de mensen met middeninkomens heeft het financieel erg zwaar.”
Wethouder Mariette de Visser stelde: “We doen alles wat we kunnen. Voor noodhulp kunnen mensen een beroep doen op de bijzondere bijstand. De regeling voor de energietoeslag hebben we al wat versoepeld. Voor de dorpshuizen, jeugdsozen en andere instellingen wil ik goed kijken naar een regeling die de stijgende energiekosten kan verlichten. Er is spanning tussen wat de regering op Prinsjesdag aan steun bekend maakt en wat we als gemeente willen en kunnen.” Zij wees erop dat de regeling voor steun bij het verduurzamen van woningen door particulieren zelf gereed staat en binnenkort bekend wordt gemaakt.
“Een nieuwtje: Er liggen vijf bouwkavels in Roodeschool gereed”
De zorgen om de woonmarkt. Ook breed gedeeld door alle fracties. Janny Klei: Onze fractie stelt voor in de plannen voor woningbouw extra inspanning te leveren voor flexibele woningbouw, tijdelijke, fatsoenlijke woningbouw. Onze statushouders willen graag fatsoenlijke huisvesting en echt deel uitmaken van onze gemeenschap. Maar vergeet ook vooral onze jongeren, onze starters op de woningmarkt niet. Ze zijn nu vaak genoodzaakt bij hun ouders te blijven wonen omdat er domweg geen passende woning beschikbaar is. Laten we ook hierin snel schakelen en zorgen dat de woningnood in onze gemeente geen woningcrisis wordt.. Wethouder de Visser meldde dat de woonvisie van vorig jaar is omgezet in een plan van uitvoering waarbij woningbouwverenigingen de verbetering en nieuwbouw van woningen op zich nemen. De Visser: “Het kan niet in 52 dorpen tegelijk, dit moet specifiek per dorp worden uitgewerkt.” B&W lieten, als nieuwtje weten dat er vijf bouwkavels in Roodeschool gereed liggen.
De formatie, de personeelsbezetting van de gemeente, was de andere gedeelde zorg van de gemeenteraad. Er komt een aparte technische raadsbijeenkomst waarin wordt ingegaan op het geheel van de personeelsformatie van de gemeente.
Wethouder Eltjo Dijkhuis kreeg het verwijt dat er wel veel P.M.-posten in de Kadernota staan. Dat zijn pro-memorie posten, waarvan het college wel weet dat er geld voor nodig is maar nog niet kan aangeven hoeveel. “We willen niet dat de ontwikkeling van de gemeente stil wordt gezet. Er zijn onderwerpen waarvan we hebben aangegeven dat daarop iets gebeuren gaat, daar komt ontwikkeling in die we nu nog niet helder hebben. Een PM-post staat er omdat dat onderwerp nog tot een concrete begrotingspost moet worden verder gebracht.
Dijkhuis, als wethouder financiën, heeft ook nog het inflatie-probleem op z’n bureau liggen. VVD-er Gerard ten Brink deed de suggestie om de gemeentelijke belastingen met een langjarig gematigd inflatiepercentage te verhogen: ”De eerdergenoemde onzekere tijden hebben ook gevolgen voor de lastendruk van de gemeente. Normaal gesproken zouden wij als VVD blij zijn met enkel een correctie op de inflatie als verhoging van de gemeentelijke belastingen. Met de huidige dubbele inflatiecijfers loopt dit voor de VVD te hoog op. Zo’n forse lastenstijging kunnen wij wat de VVD betreft niet doorberekenen aan onze inwoners, ondernemers en andere belastingbetalers.” Dijkhuis: “Normaal hanteren we een inflatieverhoging van zo’n 1,8 procent. Ik snap de gevoeligheid voor de uitwerking van de omhoog gierende inflatie maar ik kan daar nu geen concreet antwoord op geven. Het hangt ook af van wat er op Prinsjesdag hierover wordt gezegd. Dat is pas helder als we later met de nota voor de gemeentelijke tarieven en belastingen komen.”
Linda Visser brak een lans voor de stichtingsteenbreek.nl. Dat is een netwerk van deskundigen dat zich inzet om de verstening te stoppen en de leefomgeving in Nederland duurzaam te vergroenen. Wethouder groen Stefan van Keizerswaard zei haar toe dat de gemeente zich bij Steenbreek zal aansluiten. Dat kost 2.500 euro per jaar./BM
