Onderdendam ( Gr. ) Vrijdag 9 December 2022 , 05u45 ( Wintertijd ):

“ ZW- wind. Windkracht 1, nauwelijks merkbaar. Bewolkt maar heel raar, door de overvloedige maneschijn lijkt het wel alsof de hemelkoepel zo gedomineerd wordt door het felle licht van maangodin Silene dat je geen wolken meer kunt onderscheiden. Net zo min als sterren trouwens. Die zijn maar in heel kleine getale te zien. Voorzichtig klim met onze hond Nantske het bruggetje boven het Boterdiep op. Voor de eerste keer dit seizoen ligt er een dikke laag rijp van zeker twee millimeter op al het houtwerk..  Op de metalen leuning waaraan ik me omhoog hijs, is dat laagje niet egaal zoals op de brug,  maar veel grilliger van vorm. Het voelt alsof er pokken zijn uitgebroken. Overal op het eertijds gladde oppervlak ijskoude dikke bulten. Voordat ik de eerste tree betrad, werd het duidelijk dat ik ook echt de eerste ben die hier vanochtend loopt. Een maagdelijk wit plankier verwelkomde me. Eenmaal boven, neem ik uitgebreid de tijd om eens om me heen te kijken. Het hele landschap ligt onder een dunne witte deken. Perfect om het maanlicht te weerkaatsen. Het lijkt wel overdag, zo licht is het. Ik kijk eens naar de hemel. Ook daar speelt de maan een allesoverheersende rol. Een groot aantal sterren zijn niet te zien omdat ze letterlijk weg geschenen worden. Slechts een drietal ervan kan ik spotten. Rechts onder de maan ontdek ik allereerst een planeet. Dat is Mars. Links onder de meest bekende ster van het sterrenbeeld Orion , Betelgeuse. Nog net boven het dak van onze buren Miranda en Haike, schittert   Sirius  van het sterrenbeeld de Grote Hond [ Canis maior  ] . En rechtsboven de maan, Capella , de helderste ster van het sterrenbeeld Voerman [ Auriga ].  Rechts van de maan moet ook in de buurt van de planeet Mars de zeer heldere ster Aldebaran staan . Maar die kan ik echt niet ontdekken. Hoog voor me uit in het noordoosten boven de boerderij van Sieb- Klaas Iwema presenteert zich nog een sterretje. “Sterretje ‘, het gaat hier , Willemen, wel om de meest lucide ster van het sterrenbeeld Boötes [ Ossenhoeder ]. Arcturus is de naam. Nantske begint zich uitgebreid te krabbn. Een teken van onrust. Voorzichtig schuifel ik met onze hond aan de lijn de zestien treden af. Weet absoluut niet wat ik beneden op het plankier moet aantreffen. Zijn de bevroren blaadjes van de treurwilg [ Salix babylonica etcetera L. ]  soms gevaarlijk glad geworden?  Daar maak ik me zorgen over. Met kromme benen, een soort van pinguïnpas, begin ik vanaf daar te lopen. Nantske toesprekend dat ze moet ophouden te trekken op het schelpenpad. Direct is te zien hoe dik de rijp is, die zich op de grassprieten heeft afgezet. Toen ik het bruggetje afliep zag ik een lichtje voorbijschieten. Dat moet de Wielrenner met de Grote Gele Rugzak zijn geweest. Dat betekent in ieder geval dat het waarschijnlijk niet glad is op het pad, want met grote vaart verdwijnt het achterlicht de duisternis in. Ik hoef dus niet bang te zijn. Zet de eerste stappen op het wandelpad. Nantske laat ik vrij.

Klus- en installatiebedrijven

De aanblik is overweldigend. Om mij heen is alles verpletterend wit. Daardoor kan ik kilometers ver allerlei objecten zien. De rijp glinstert in het maanlicht. Nantske stuift de wei rechts in en begint zich met een gulzigheid rond te rollen in de witte massa die ik nauwelijks  van haar gezien heb. Zo driftig gaat de lichtgevende halsband op en neer en weer naar de grond . En nog een keer en nog eens. En ze is nog steeds aan het rollen in de berijpte wei als ik op het einde van het eerste stuk de hoek omsla naar het zuiden, richting Bedum. Kijk eens naar rechts de sloot in. Die is dichtgevroren. Het maanlicht wordt weerkaatst door het ijs. Een onduidelijke vogel maakt zich los uit de struik links en verdwijnt in het donker.  Ik probeer hem met mijn blik te volgen maar ben hem binnen een paar tellen kwijt. Wel zorgt dat ervoor dat ik nu rustig de tijd neem om eens goed de hemel af te speuren. De maan mag dan heel hard schijnen maar er heeft zich toch een wolkenbank van formaat gevormd in het westen die wat dunner uitvloeit naar het noorden. Daar is niet zo’n duidelijk scheiding tussen wolken en vrije lucht .Er hangt meer een soort van neveldek dat wegloopt naar het oosten. Ik kijk weer vooruit, het pad af. Op de poedertoren van het zuivelcomplex van Friesland Campina prijkt toch weer de ‘Kerstversiering ‘. Er mogen dan vijftig man ontslagen worden, er blijven nog tweehonderd vijftig   aan het werk. Pas nu komt het verkeer wat op gang. Af en toe een auto. Wel hoorde ik nog wat nasoezend vanmorgen om kwart over vier al auto’s rijden. In feite is het bijna nooit stil hier in Onderdendam. Alleen soms midden op de dag. Maar de zogenaamde avondspits begint hier al vroeg. Komt door de diverse klus- en installatiebedrijven uit de dorpen ten noorden van ons .  Die beginnen heel vroeg, zorgen dat ze voor zevenen op hun werkplek zijn maar houden zeker op vrijdagmiddag al ergens rond drieën op. Als ik om vier uur ’s middags probeer over te steken , sta ik soms vijf minuten te wachten tot ik over kan. Zo eindeloos lang is de verkeersstroom vanuit de stad. ‘Plop, …plop…plop…’doen mijn laarzen. Ze maken het enige serieuze geluid dat nu te horen is. Het is kwart over zes. Ik arriveer op mijn keerpunt , draai me om , fluit Nantske bij me, die de ree is ingeslopen op zoek naar iets dat kennelijk erg interessant ruikt. Ga op de terugweg.

Het is vrijdag vandaag. Dat betekent dat ik op een aspect dat deze week in het nieuws kwam wat uitgebreider wil ingaan. Dat is de stuurloosheid dat het beleid dat zich met het stoppen van de gaswinning in Groningen bezighoudt, kenmerkt. Tot grote woede zelfs van de verantwoordelijke staatssecretaris van Mijnbouw  Hans Vijlbrief [ D’66 ]. Die het klappen van de zweep in al die over elkaar heen tuimelende en overlappende semi- overheidorganisatie ’s van haver tot gort kent. Jaren lang hoogste ambtenaar op Economische Zaken en Financieën geweest. Hoe kan het dat de bouw van een broodnodige stikstoffabriek als die in Zuidbroek zo’n drama aan het worden is ? Lees en huiver. Wat is dat overigens precies voor een project? Laten we de Gasunie via de eigen link zelf eerst aan het woord laten:

https://zuidbroek.gasunie.nl/het-project

“ Om de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk te brengen naar nul, is de uitbreiding van de stikstofinstallatie nabij Zuidbroek een noodzakelijke maatregel. Door de uitbreiding kan een reductie van ongeveer 7 miljard m3 Groningengas per jaar worden gerealiseerd. Dat is ruim 25% van het binnenlandse verbruik van laagcalorisch gas in 2017. Door stikstof bij te mengen aan (geïmporteerd) hoogcalorisch gas kan pseudo Groningengas worden geproduceerd dat geschikt is voor de cv– en kookapparatuur in huishoudens. De installatie beslaat een terrein van ongeveer 12 hectare en krijgt een capaciteit van 180.000 m3 stikstof per uur. Deze capaciteit is ruim 10 keer groter dan de bestaande stikstofinstallatie in Zuidbroek. De planning is dat de installatie in 2022 in gebruik genomen wordt. “

Men begint te bedenken hoe dat gerealiseerd moet worden.  En uiteindelijk te bouwen . Aldus een bericht  van vorig jaar 21 april 2021:

“ De installatie van de drie benodigde destillatiekolommen voor de in aanbouw zijnde stikstoffabriek in Zuidbroek, zijn succesvol geïnstalleerd. In de komende periode zal de staalconstructie voor de nieuwe grote hal verder vorm krijgen. Daarna breekt de fase aan dat alle grote, nieuwe onderdelen met elkaar verbonden worden via leidingwerk en kabels. Deze werkzaamheden duren tot  eind dit jaar. Vanaf begin 2022 start dan de testfase en aansluitend de ingebruikname. Ongeveer drie weken geleden is begonnen met het plaatsen van de grote installatiedelen die het hart vormen van de stikstofinstallatie te Zuidbroek. Deze activiteit is afgelopen week onlangs afgerond met het plaatsen van de derde grote destillatiekolom. Het mengstation, waar de geproduceerde stikstof wordt gemengd met geïmporteerd hoog-calorisch gas tot Groningen-kwaliteit aardgas, is intussen gereed en wordt momenteel getest en in gebruik genomen. Met de werkzaamheden die de komende tijd zullen plaatsvinden, heeft de fabriek al ongeveer de aanblik die het na afronden van de bouw in 2022 zal hebben.

Waarbij de drie grote kolommen van 65 meter hoogte het meest in het oog springen. “

En op  15 juni 2021:

“ De werkzaamheden waarover hieronder gesproken wordt en waarvoor ‘afblaasactiviteiten’ waren gepland, zijn uitgesteld. Zodra er nieuwe informatie bekend is, zullen we die delen met de omgeving. In de week van 14 t/m 18 juni voeren we werkzaamheden uit waarvoor we eerst een hoeveelheid restgas (stikstof) uit het systeem verwijderen. Dit doen we zodat er door de medewerkers veilig kan worden gewerkt. Deze techniek wordt ook wel ‘afblazen’ genoemd. Het afblazen kan gedurende korte tijd gepaard gaan met een krachtig geluid dat hoorbaar is in de omgeving. De werkzaamheden leveren geen gevaar op en de gaslevering blijft gewoon in stand. Afgezien van enig geluid merkt de omgeving waarschijnlijk weinig van deze werkzaamheden. Wanneer het afblazen precies plaatsvindt, kunnen we nu nog niet zeggen. Het hangt af van de voortgang van de werkzaamheden. Het staat gepland tussen 14 en 18 juni tussen 8:00 uur en 16:30 uur. “

Dan wordt het ineens stil maar 14 juli 2022 plotseling nieuws:

“Ruim 500 medewerkers, afkomstig uit heel Europa, gaan in de komende maanden de bouw van de stikstofinstallatie in Zuidbroek verder afronden. Het conflict, dat enige tijd geleden tussen de betrokken aannemers was ontstaan, is bijgelegd, waardoor voortzetting van de werkzaamheden weer mogelijk is. Extra personeel is aangetrokken om de fabriek – die voor ongeveer 90% gereed is – verder af te bouwen. De verwachting is dat de bouw van de fabriek eind augustus gereed is. De eerste stikstofproductie vindt dan in oktober plaats. De aangepaste planning heeft geen gevolgen voor de benodigde gaswinning uit het Groningenveld. De effecten op de benodigde gaswinning in het Groningenveld voor het volgende gasjaar (oktober 2022- oktober 2023) zijn er niet omdat de marktvraag naar aardgas ondertussen aanzienlijk is teruggelopen. Daarnaast is vanuit het ministerie onlangs het besluit genomen om – vanwege de geopolitieke situatie – nog geen productielocaties van het Groningenveld definitief te sluiten, maar op een zogenaamde minimum- flow te houden. De andere bestaande stikstofinstallaties van Gasunie kunnen hierdoor voldoende productie leveren. Met de ingebruikname van de stikstofinstallatie in Zuidbroek kan op basis van toevoeging van stikstof aan geïmporteerd gas, jaarlijks maximaal tien miljard m3 pseudo Groningengas geproduceerd worden. “

Mooi toch niet waar.  Maar dan meldt de website van het Dagblad v/h Noorden op 4 november:

https://dvhn.nl/groningen/Bouw-stikstoffabriek-Zuidbroek-loopt-opnieuw-vertraging-op-28028737.html

Nu blijkt dat de vertraging wordt veroorzaakt door plotseling aanwezig personeelstekort bij de aannemers. Er wordt verwacht dat de oplevering pas ergens volgend jaar wordt. En dan wordt Staatssecretaris Hans Vijlbrief woedend, zo niet razend, althans wanneer blijkt dat er nog meer vertraging zal ontstaan, volgens een bericht op de site van RTV-  Noord van 6 december j.l.:

https://www.rtvnoord.nl/nieuws/980920/nieuwe-vertraging-dreigt-voor-stikstoffabriek-dit-irriteert-me-mateloos

Razend van woede

De oplevering van de stikstoffabriek in Zuidbroek dreigt opnieuw te worden vertraagd. Dat zei staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) van Mijnbouw dinsdagavond in de Tweede Kamer. Vorige maand meldde de staatssecretaris ook al dat het werk vertraagd was. Daar komt nu mogelijk extra vertraging bij. De fabriek zou volgens de laatste planning begin februari volgend jaar in bedrijf worden genomen, maar Vijlbrief heeft er een hard hoofd in dat dit lukt. De staatssecretaris is gefrustreerd: ‘Het is om je de haren uit je hoofd te trekken van woede als je kijkt hoe dit allemaal gaat. Ik ben niet gerust op deze planning. Ik zit er bovenop, er wordt iedere dag gebeld, maar het irriteert me mateloos. De stikstoffabriek zou aanvankelijk in april van dit jaar in gebruik worden genomen. Eerst gooit de coronapandemie roet in het eten. Vervolgens is er een gebrek aan materiaal. Daarna liggen de betrokken aannemers met elkaar overhoop en is er ook nog eens een gebrek aan geschikt personeel. De nieuwe fabriek bij Zuidbroek speelt een belangrijke rol in het proces om het Groningse gasveld te kunnen sluiten. In Zuidbroek moet geïmporteerd aardgas geschikt worden gemaakt voor Nederlandse cv-ketels en apparatuur. Wanneer de stikstoffabriek opengaat, durft de staatssecretaris niet te zeggen. “

Boutje en moertje…

Parbleu! Met open mond lees ik deze berichten drie dagen later. Hoe is het mogelijk dat iets wat nu al jaren werd gepresenteerd als de absoluut noodzakelijke schakel in een versnelde sluiting van het Gronuinger gasveld door de politiek zo slecht begeleid werd. In feite , en dat zeg ik met enorme tegenzin, blijkt dat de dames en heren in Den Haag ,die voortdurend oreren over de zeer belangrijke beslissingen die ze nemen, niet eens kunnen zorgen dat een basisvoorziening , want dat is zo’n fabriek in een paar jaar ook echt gebouwd wordt . Desnoods met prioriteit. Anders kan je het hele voornemen om geen Gronings gas meer te gaan pompen wel op je buik schrijven. Hoe komt het toch dat ik onwillekeurig moet denken aan een van komische liedjes  van André van Duin waarin de bouwvakkerij wordt gepersifleerd. Het werd ook nog eens een hit :

“Een boutje , een schroefje en een moertje en een nippeltje ……..”…………………..( wordt vervolgd )

Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retreiver – jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners, 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen ).