Onderdendam ( Gr. ) Dinsdag 29 Maart 2022, 06u05 ( Zomertijd ):

“N- wind. Windstil. Pikdonker. Vooral dankzij het lage wolkendek van kim tot kim. Vanaf mijn hoog standpunt, het houten bruggetje over het Boterdiep, tegenover ons huis, kan ik dat gemakkelijk controleren. De rode toplichten van de drie windmolenparken aan de oostelijke horizon zijn namelijk volstrekt niet te zien. Weinig beweging beneden in het kanaal. Licht van de straatlantaarns dat weerspiegeld wordt door het oppervlak vormt ovalen schijfjes. De  omvang verandert maar een enkele keer. Nauwelijks stroming in het water dus. De grote Australorp- haan van bijna- buurman Jelte Verbree is al een poos aan het kraaien. Het geluid wordt gedempt ; er is dus grote kans dat hij nog in zijn nachthok zit. Geen enkele haan in de omtrek voelt er wat voor om op dit minimale geluid te reageren. In de bomen rond de waterzuivering hoor ik zwarte kraaien [ Corvus corone L. ] wakker worden. Verder slaapt iedereen nog in ons stuk van de Bedumerweg. Alle ramen zijn duister. Met onze hond Nantske daal ik het bruggetje af. Dat betekent weer de zestien treden een voor een tellen. Zo donker is het dankzij de invoering van die vervloekte zomertijd. Eigenlijk is het nu rond vijven. In de berm van het schelpenpad beneden is de zesjarige es [ Fraxinus excelsior L. ] nauwelijks zichtbaar. Door de duisternis tekent zijn vaag verlichte silhouet zich maar met moeite af tegen de zwarte lucht. Een paar seconden later zet ik mijn eerste stappen op mijn wandelpad.

Een meer bekend geluid

Maar een meter of vijftig kan ik voor me uit kijken. Wel steekt het beton van het pad scherp af tegen de in duisternis gehulde bermen. Ik vraag me nog steeds af hoe dat kan.  Een wilde eend [  Anas platyrhynchos L. ] hoor ik snaterend rondvliegen boven het perceel dat André van der Schans in gebruik heeft, vlak naast het erf van Afke Lanting. Hij landt in de sloot, de afscheiding met  de wei van Rozeboom. Vanuit Bedum komt een sleepslang- mestverspreider-‘ trein ‘van loonbedrijf Wieringa aanrollen. Voorop de trekker met de reusachtige slangenkatrol en de mestdistributeur opgehangen aan de achterkant. Gevolgd door een trekker een mesttank . Een trekker met een quad op een aanhangwagen sluit de rei. De quad dient om in de wei de uitgerolde slang te controleren op lekken in de diverse verbindingenstukken. Zo’n slang kan kilometers lang zijn. Komt uiteindelijk in de mestkelder van de boerderij terecht. Een krachtige pomp stuwt verdunde drijfmest naar de rondrijdende distributeur. Met veel lawaai trekt de  ‘ trein  van het loonbedrijf ons nog slapende dorp binnen. Ik zie de combinatie niet meer terug op de weg naar Middelstum . Dus moeten ze ergens bij een melkveehouder ten noordwesten van ons dorp  aan de gang gaan. Ik probeer wat om me heen te kijken. Zelfs wanneer ik de rij meidoorns voorbij ben en op het open, struikloze stuk van het pad loop, wordt het nog steeds geen spat lichter. Heel vaag  kan ik het  afgeschoren riet aan de overkant van de sloot onderscheiden. ‘Pe-wie …pe-wie…’. Een vogel komt op vijf meter hoogte overvliegen, luid roepend. Mijn hart begint te kloppen. Hoor ik hier voor het eerst dit seizoen een kievit? Twijfel overheerst maar het geluid lijkt wel heel erg op de roep van deze vogel als hij in vlucht is. Ver in het zuiden het licht van een vrachtwagen. Zijn ze bij Rozeboom de koeien aan het inladen? Die verhuist naar de Weerribben op de grens van Drenthe en Overijssel om daar met minder koeien te gaan boeren vlakbij een natuurgebied. Een meer bekend geluid. Ergens in het westen vlakbij Onderwierum hoor ik een scholekster [ Haematopus ostralegus L. ] rellen. Ik ben dan inmiddels wel op mijn keerpunt aangekomen, de ree van herenboerderij de Haver. Draai me om en ga op de terugweg.

Dromerig

De wind die uit het Noorden komt voel ik nauwelijks. Slechts iets dat lijkt op frisse tocht komt daar vandaan. Als ik nog even over mijn schouder kijk, zie ik de koplampen van een trekker aanfloepen op het erf van Harm van der Giezen, de meest puike grasboer hier, die ik ken. Van wie de koeien het hele jaar op stal staan. Waarschijnlijk zal het hem plezieren te horen dat Friesland Campina de garantieprijs voor een kilo melk voor april weer verhoogd heeft met twee cent tot 48, 5 cent. Hij boert niet biologisch maar de prijs voor niet biologische melk heeft nog nooit zo dicht bij die voor biologische melk gezeten. Het verschil is maar zeven cent per liter las ik vanochtend vroeg in het Dagblad van het Noorden. Jammer want, dat stimuleert het biologisch worden van een bedrijf niet bepaald . Wat toch beter is voor het milieu, de natuur en ons aller gezondheid. Nochtans, de prijs van 55,5 cent die een biologische boer ontvangt van Friesland Campina is ruim  minder dan de helft die je ervoor in de supermarkt betaalt. Het wordt een fractie lichter maar schemerduister is het nog steeds. Wel kan ik het pad voor me tot aan de hoek zien lopen. Twee bussen van Q- buzz Lijn 61 komen elkaar tegen praktisch tegenover ons huis. De een wacht op de ander voor de wegversmalling. Uit het duister komen de landerijen links en rechts van me nu te voorschijn als een stel slaperige pubers. Het wordt drukker op de weg. Merels [ Turdus merula L. ] fluiten om het hardst in de tuinen van mijn buren. De ochtend komt dan toch eindelijk op gang. De bomen langs de Middelstumerweg worden als vage schimmen zichtbaar. Een kraai geeft een positieroep af in de meidoornstruik op de hoek. Het zier er allemaal heel dromerig uit.  Ik sla de hoek om voor het laatste stuk.

Waardering

De merels jubelen alsof ze nu pas in de gaten hebben hoe goed ze kunnen zingen. Een eend komt over het pad aangevlogen, luid snaterend. Een scholekster vliegt helemaal uit een hoek van het Boterdiep richting Fraamklap vandaan, kruist mijn pad op zes meter hoogte. Het zijn allemaal levende wezens die je nu in de schemer helaas niet kunt zien. Mijn oren zijn net als in de winter vanochtend mijn ogen. Mijn voorkeur tijdens het wandelen gaat nog steeds uit naar de zes maanden dat dit land om me heen in duister gehuld is. Dan is het een geheimzinnig oord dat maar heel langzaam zijn geheimen prijs geeft. Overdag is het platteland een heel andere persoon. Dan valt op hoe sterk het landschap geïndustrialiseerd is. En die louter economisch aangestuurde visie op het landschap roept ook een ander soort reactie bij gebruikers op. Omdat de meeste bermen langs plattelandswegen zones zijn zonder enige ecologische waarde, worden ze ook zo behandeld. Ik verbaas me nog steeds over de troep die je hier in de berm aantreft. Van damesslips,wel of niet gebruikte condooms tot bierflesjes. Koffiebekers en blikjes smartdrank. Het is de meest uitgesproken waardering voor het Nederlandse landschap die ik ken. Een vuilnisvat……………………………( wordt vervolgd )

Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retriever –jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners , 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen. Dit is al weer de zevende jaargang van ‘ De winkelhaak  ‘