Onderdendam ( Gr. ) Woensdag 25 Mei 2022, 06u00 ( Zomertijd ):

“ Z- wind. Windkracht 2. Helder. Geen wolkje aan de lucht. Wel koud. Ik heb mijn winterjas maar weer aangetrokken. Koester me in de stralende zon. Ik ben net gearriveerd met Nantske, onze hond, op het hoogholtje, het houten bruggetje over het Boterdiep. Huismussen [ Passer domesticus L. ] ruziën in de heg om ons huis. Een fuut [ Passer domesticus L. ] duikt onder water. Er tekenen zich kringen af op het oppervlak, die steeds ruimer worden en bijna het midden van het kanaal raken. Jammer, dat er nog steeds geen nieuws is over het uitkomen van eieren in het nest onder de wilgenstruik. Ik vraag me langzamerhand af of dit wel goed gaat. Ver weg in het noordoosten is het geluid van een scholekster [ Haematopus ostralegus L. ] te horen. Eerst is het nogal zwak, wat hoge ratelgeluiden, daarna klinken er hardere, meer schelle stoten: ‘Pe-tie..pe-tie..pie-tie..’.  Dan wordt het weer stil. Ik kijk nog een ogenblik om me heen. Af en toe passeert er een personenauto. Ik ga het bruggetje af. Stap mijn wandelpad op en laat Nantske van de lijn.

Tweestijlig

Kan nu zien dat het vrij heiig is. Een aalscholver [ Phalacrocorax carbo L. ] vliegt laag over de wei rechts. Met een helder doel voor ogen. Gaat waarschijnlijk naar een visgebied in het Reitdiep. Vanuit het noorden vliegt op dertig meter hoogte een meeuw over. Een meeuw zie je zelden alleen. Ik speur de hemel af op zoek naar anderen. En ja hoor, een stuk verder weg volgen twee soortgenoten. Die ook weer op een grote afstand van elkaar vliegen.  Vanaf hier hoor ik een graspieper [ Anthus pratensis L. ]  al enthousiast fluiten in de meidoornstruik [ Crataegus monogyna L. ]. Ik sla de hoek om en kuier naar het zuiden. Nu is goed te zien dat er ‘sneeuw ‘op het pad ligt. De meidoorns laten nu al bloemblaadjes vallen. Terwijl een deel van de struiken nog niet eens in bloei geschoten is. Ik snap niet precies waardoor dat komt. Daarnaar op zoek na de wandeling , kom ik op de site www.tuinen.nl , en lees daar vervolgens dat ik de meidoorn altijd verkeerd heb benoemd. De rij meidoorns die ik iedere ochtend passeer zijn tweestijlige meidoorns [ Crataegus laevigata L. ] . De Latijnse naam laevigata betekent tweestijlig.’ Tweestijlig ‘ wil zeggen dat er twee stampers zijn in iedere bloemkroon. Daarmee ben ik nog niet bij de oplossing hoe het komt dat sommige struiken nauwelijks gebloeid hebben en andere intussen alweer uitgebloeid zijn. De enige informatie die ik vind in korte tijd is dat meidoorns wanneer ze gesnoeid zijn, niet bloeien. Wel dat is bij deze meidoorns het geval.  Een andere situatie nu is van groter belang. Nantske loopt vrij. En dat wil ik graag zo laten. Maar gisteren is links en rechts van dit pad drijfmest uitgereden op de percelen van Harm van der Giezen. Dus ik spreek haar streng toe. Commandeer haar op het pad te blijven. En geen centimeter de wei in. Ik heb geen zin om een stinkende hond in huis te krijgen op de vroege ochtend. Het gaat harder waaien. De kou dringt door mijn zomerbroek. Ik begin te rillen. Een smient [ Anas penelope L. ] vliegt zenuwachtig over het pad vanuit het oosten. Het blijft verder stil. Af en toe draai ik me om , omdat ik rond deze tijd fietsers verwacht. Maar niemand verschijnt. Heeft men nu al Hemelvaart- vakantie genomen? Kijk nog even om me heen. Rechts in de wei heeft gisteren de Schouten- drijfmestverspreider een ruime bocht genomen. Dat zie je aan de sporen in de wei . Terwijl ik dat spoor volg met mijn blik , hou ik, door af en toe wat te roepen onze hond in bedwang, die oh, zo graag de naar verse mest geurende wei in wil. Terwijl ik daar mee bezig ben, sta ik ineens op mijn keerpunt, de ree van herenboerderij de Haver. Draai me om, roep onze hond en ga op de terugweg.

Vergunning voor koeien in de wei?

Links bloeit nu een groot plak rode klaver [ Trifolium pratense L. ] in de berm. De zon klimt de hemelkoepel in. De weien worden letterlijk overstraald door een gouden gloed. Ze lichten op in al hun leegte. Brengt me op het feit dat komende maandag de weien in Nederland wel eens heel erg leeg zouden kunnen zijn.  De reden is de volgende:

Sinds oktober 2014  hebben zuivelorganisaties als Royal Friesland Campina [ RFC ]  samen met de Nederlandse Zuivelorganisatie [NZO ]   bedacht dat boeren gestimuleerd zouden moeten worden om hun koeien juist niet het hele jaar in de stal te laten. Daarvoor krijgen boeren een weidegangpremie van 1 euro voor elke honderd kilo melk die zij afleveren. Dat kan bij een jaarproductie van een miljoen kilo, ruim 10.000 euro opleveren. Een boer met 70 hectare en 120 koeien haalt dat gemakkelijk. Boeren vinden dat zij een goede reden hebben om koeien het hele jaar op stal te houden. Koeien zijn het meest productief  bij rust , reinheid en regelmaat. En het huidige ras, Friesian Holstein is gefokt als een soort melkfabriek op poten. Met een bouw waarbij vooral de koe niet altijd even stabiel is. Wanneer een dergelijke koe op stal blijft , loopt hij veel minder risico. Tegelijkertijd merken zuivelconcerns dat er bij consumenten behoefte is aan een meer natuurlijke uitstraling van het product ‘melk ‘. De consument wil melk van koeien die van april tot oktober in de wei staan. Nou , mooi denk je dan tot er het volgende gebeurde. Ik citeer nu een bericht van de website van RTV Drenthe van 4 Augustus 2021:

“ Een vergunning om koeien in de wei te laten lopen? Als het vlakbij beschermd Natura 2000-gebied is, zou een boer die moeten aanvragen, vindt milieuorganisatie MOB. De organisatie vroeg de provincie Overijssel op te treden tegen een boer uit de gemeente Steenwijkerland, die zijn vee vlakbij natuurgebied Weerribben -Wieden laat grazen. De provincie weigerde, maar moet nu van de rechter haar huiswerk opnieuw doen. De rechter in Overijssel vindt dat de provincie niet goed heeft onderbouwd waarom de boer geen vergunning nodig zou hebben, meldt RTV Oost. Mobilisation for the Environment (MOB) stelt dat het weiden van koeien en het bemesten van de grond bijdraagt aan de achteruitgang van stikstofgevoelige natuur. Daarom zouden boeren die de koeien vlakbij beschermde natuur laten grazen volgens MOB een vergunning moeten aanvragen. De organisatie spande een rechtszaak tegen de provincie Overijssel aan omdat die het daar niet mee eens was. De rechter oordeelt dat Overijssel niet goed duidelijk heeft gemaakt dat bemesten en beweiden van de koeien niet vergunningplichtig is. Ook ontbreekt volgens de rechter een beoordeling van wat de gevolgen zijn van de boerenactiviteiten bij het Natura 2000-gebied. Zonder onderbouwing kan de provincie in ieder geval niet aantonen dat er geen duidelijke gevolgen zijn voor de natuur en evenmin dat een vergunning niet nodig zou zijn. Binnen acht weken moet de provincie een nieuw, beter onderbouwd, besluit nemen. Doet ze dat niet, dan volgt een dwangsom, die kan oplopen tot in totaal 15.000 euro. De provincie liet in een reactie aan RTV Oost weten, de uitspraak te bestuderen. Verder wil ze niet reageren. De vraag is wat de gevolgen van deze uitspraak kunnen zijn voor andere boeren, die met hun bedrijven in de buurt van Natura 2000-gebieden zitten. Dat is op dit moment nog niet duidelijk. Boerenorganisatie LTO laat weten ‘erg teleurgesteld te zijn over de uitspraak’. “Bemesten en beweiden horen tot de kernactiviteiten van een boerenbedrijf. Daarnaast is een koe in de wei maatschappelijk gewenst, en een onderdeel van de stikstofaanpak, het zorgt juist voor minder stikstof”, stelt Trienke Elshof van LTO Nederland op de eigen website. De landbouworganisatie hoopt dat de provincie Overijssel in hoger beroep gaat. “

Niets gevraagd

LTO Nederland en Team Agro Nl gaan actie ondernemen komende maandag omdat ze vrezen dat die rechterlijke uitspraak precedenten gaat scheppen. En mogelijk een olievlekwerking krijgt. Maar volgens mij hebben ze ook een politieke bedoeling. Ze willen gaten schieten in de juridische argumentaties rond het stikstofbeleid in het algemeen. En daarmee toekomstige overheidsbesluiten beïnvloeden. Die beslissingen hebben de verantwoordelijke minister en staatsecretaris nog steeds niet durven nemen. Dat is wel iets wat men moet bedenken bij de actie #30MeiKoeUitDeWei waartoe LTO Nederland en Team Agro hebben opgeroepen. En zo valt te zien dat dit simpele beeld, wat toch bijdraagt aan wat typisch Hollands genoemd kan worden, gezellig koeien in de wei, ineens een heel andere lading krijgt. Maar wat me eigenlijk hierbij het meest steekt. Aan koeien die de hele dag lekker buiten waren, is natuurlijk weer niets gevraagd. Als ik LTO Nederland zou zijn, zou ik daar maar eens eerst mee beginnen……………………………………………..( wordt vervolgd )

Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retriever –jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners , 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen. Dit is al weer de zevende jaargang van ‘ De winkelhaak ’.