Jong bedrijf in Winsum wil duurzamere toekomst en ontwerpt kant-en-klare houten bouwblokken

(foto: Mede-directeur Pascal Derkzen en bedrijfsadviseur Dennis Codrington in de productiehal in Winsum

(Door Richard Klunder)

Een jong bedrijf in Winsum heeft een concept bedacht om complete woningen te bouwen met houten bouwblokken. Hout is handzamer en duurzamer dan veel gangbare bouwmaterialen, en de blokken zijn makkelijk te monteren en te demonteren, zeggen de initiatiefnemers van TWB. Architecten en bouwers zijn inmiddels langs geweest in de productiehal en showroom op industrieterrein Het Aanleg. De reacties van deze bouwspecialisten heeft de start-up gesterkt in de overtuiging dat ze iets bijzonders bij de poot hebben. Bedenker Mario Muller houdt strak vast aan zijn concept. “Uiteindelijk ben ik roomser dan de paus geworden.”

Bedrijfsadviseur Dennis Codrington staat met Pascal Derkzen (mede-directeur) in de productiehal waar de bouwblokken worden gemaakt. De hal ruikt naar hout en vers zaagsel. Voor de fabriekshal staat een container. Derkzen: “Daar kan straks de hele woning in. Je rijdt de container naar de bouwplaats en je kan aan de slag.” 

In de hal staat een aantal machines die door Derkzen zelf zijn ontworpen. De houtblokken worden daar op maat gemaakt. Ze werken samen met mensen van het Ontwikkelplein Het Hogeland, waar mensen werken met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Het concept van TWB is bouwen met gestapelde houtblokken. In tegenstelling tot andere voorgefabriceerde (prefab) oplossingen wordt er niet gewerkt met kant en klare wanden. De bouwblokken, die onder meer door een veer- en groefsysteem in elkaar passen, worden op de bouwplaats in elkaar geschoven. Volgens TWB geeft dat klanten een grotere ontwerpvrijheid.

Buiten- en binnenmuur en isolatie zitten in één blok. Er zitten uitsparingen in het hout voor leidingen. Het is eenvoudig om een woning van houten bouwblokken af te breken en elders weer op te bouwen of om er een andere woning van te maken. De bouwblokken voldoen volgens TWB aan de eisen op het gebied van brandwerendheid. Ze lijken aardbevingsbestendig, maar dat moet nog verder worden getest. 

Opmars

Houtbouw lijkt aan een opmars bezig in Europa. In het Zweedse Stockholm wordt zelfs een complete woonwijk uit hout opgetrokken: Stockholm Wood City. Het grootste houtbouwproject ter wereld.

Volgens het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is het nog te vroeg om met zekerheid te zeggen dat hout ook in Nederland populairder wordt als bouwmateriaal. “We monitoren dat nog niet lang genoeg”, zegt woordvoerder Vera Hemmen van het ministerie. “Je zou het wel verwachten gezien het aantal bouwconcepten van hout, maar het is nog niet met officiële cijfers te staven.”

Volgens het ministerie ligt er een opgave om het gebruik van biobased materialen (materialen van hernieuwbare, biologische bronnen) te stimuleren. 

“Bouwen met biobased materialen is geen doel op zich, maar het is wel een middel om de bouwsector versneld te verduurzamen”, zegt Hemmen. “Als er met hout gebouwd wordt, is de milieu-impact doorgaans lager. Er zijn talloze belemmeringen, zoals certificering en gebrek aan kennis, die moeten worden aangepakt. Daar hebben we een nationale aanpak voor, om dat op korte termijn op te lossen.”

Mede-directeur Mario Muller (l) met bedrijfsadviseur Dennis Codrington in de showoom van TWB 

‘Onze Willie Wortel’

Mario Muller (mededirecteur TWB en volgens Pascal Derkzen ‘onze Willie Wortel’) kwam op het idee van de houten bouwblokken toen hij zelf aan het verbouwen was op het terrein van zijn restaurant en camping Overdaips, bij Roodehaan. ‘Ik was daar met de chalets bezig en wilde tegelijkertijd iets doen met circulaire economie en duurzaamheid. Ik kwam er snel achter dat ik zelf iets moest verzinnen, want de materialen waar ik eerst mee werkte voldeden daar niet aan. Aan de andere kant wilde ik ook weer niet roomser dan de paus zijn. Een beetje lijm, een stukje plastic en een schroefje, dat is toch niet zo erg? Maar des te meer ik erover ging nadenken, des te meer kreeg ik de overtuiging dat het echt anders moet, voor onze toekomst en onze kinderen. Uiteindelijk ben ik wél roomser dan de paus geworden. Daar is dit concept van houten bouwblokken uitgerold.” 

Ook de spijkers zijn van hout gemaakt

Bij bedrijfsadviseur Codrington ging het ‘duurzaamheidslampje’ aan toen hij vader werd. “Toen ben ik meer gaan nadenken over de vraag ‘hoe laten we deze wereld achter’.” Dan, lachend: “Je wordt een beetje weker als je papa wordt. Geen man meer die zegt als er iets in de wereld gebeurt ‘ja, boeien!’ Wanneer je kinderen hebt gaat het inderdaad boeien.”

Biologische bronnen

“Eigenlijk willen we dit concept, samen met de productiehal, verkopen aan een nieuwe eigenaar”, zegt Codrington. “Maar dan wel een partij die echt achter het concept staat en die bijvoorbeeld ook wil werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Kijk, wij zijn productontwikkelaars. Wij zijn geen bedrijf met een grote orderportefeuille die honderden of duizenden mensen in dienst heeft. We zoeken een nieuwe eigenaar die de bouwwereld goed kent. Een bedrijf dat biobased belangrijk vindt. Niet iemand die het concept overneemt en er vervolgens niets mee doet, om op die manier een concurrent uit de markt te halen.”

Ze zijn nu vier maanden onderweg. Het eerste bouwblok dat ze maakten, voldeed niet helemaal. De tweede was al beter. Over de derde, waar ze nu mee werken, zijn ze meer dan tevreden. Derkzen: “Architecten en bouwers die we hier over de vloer hebben gehad, hebben ons geholpen door de juiste vragen aan ons te stellen. Dat heeft geleid tot verbeteringen aan het originele ontwerp.”

Er staat nog geen huis ergens in de provincie dat volledig volgens het concept van TWB is gebouwd. Er is wel een showroom inmiddels, maar geen huis in het ‘wild’. Codrington: “We zijn net begonnen, en je hebt te maken met procedures die lang kunnen duren. Onze ambitie is dat we over een jaar enkele tientallen huisjes in portefeuille hebben. Dat zou betekenen dat de productiehal op volle capaciteit draait. Misschien dat de gemeente een project heeft waar we de eerste huizen kunnen bouwen, dat zou een mooie duw in de rug zijn.”

LEGO

Ondertussen gaat de ontwikkeling van het concept door. Het bedrijf is bezig met binnenwanden, en ook met een dak, hoewel dat laatste niet in het oorspronkelijke plan stond. “Het basiselement is helemaal uit de ontwikkelfase”, zegt Codrington. “Maar het is net als met LEGO. Dat begon ook met standaard steentjes en is langzamerhand uitgegroeid tot wat het nu is.”

Hoe uniek is het concept eigenlijk? Bestaat het nog nergens? Derkzen: “Niet iets zoals dit. Sommigen werken wel met hout als basismateriaal, maar ze werken ook bijvoorbeeld met ijzer, tempex, beton, schroeven en bouten.” Codrington: De dragende delen bij ons zijn hout, de isolerende delen zijn hout, alles is hout. We hebben goed om ons heen gekeken, ook in het buitenland, maar ons concept heb ik nog nergens gezien. En van ons houtvezel uit de zagerij kan je ook weer isolatiemateriaal maken. Dan heb je het cirkeltje mooi gesloten.”

De blokken kunnen makkelijk in elkaar geschoven worden