Onderdendam ( Gr. ) Dinsdag 20 September 2022 , 05u25 ( Zomertijd ):

“ZW- wind. Windkracht 2. Maar niet heel vervelend. Het is bijzonder fris, als ik met onze hond Nantske de weg oversteek en het bruggetje over het Boterdiep opklim. Al direct toen ik de deur opendeed , voelde ik het: het is koud. Dat wist ik al van mijn vooraf geraadpleegde weersite. Maar er gaat niets boven het echte meemaken. Ik heb dus de tussenjas aangetrokken en zelfs mijn  warme, wollen das omgedaan. Maar morgen, blijkt nu, is er ook een winterbroek nodig. De zomerbroek kan op dit moment niet meer. Het is maar drie graden nu. Hoog boven de grote, gele treurwilg [ Salix babylonica etcetera L. ] staat, heel vrolijk een maansikkeltje te stralen met daarom heen een woud aan sterren. In het hart van het sterrenbeeld Tweelingen [ Gemini ] staat dat sikkeltje met boven zich de twee belangrijkste sterren van dit sterrenbeeld: Castor en Pollux.  Kijk ik iets meer naar beneden , kan ik niet om het sterrenbeeld Orion heen. Dat is niet alleen helemaal volledig [ de sterren Betelgeuze, Bellatrix, Mintaka , Rigel , Saiph, in de gordel naast Mintaka , Al Mina , Al Nitak. Verder Heka, Thabit ] maar ook ten zuiden van de gordel is de Orionnevel te zien. Die bestaat uit een groep sterren die aangeduid worden met de nummers  M42, M43.  Maar er gebeurt daar meer. De Orionnevel is een kraamkamer van jonge sterren.  Ook het zwaard dat aan de gordel van Orion hangt is goed waarneembaar. Het bestaat uit meerdere sterren , zoals de eerder genoemde M42  en de sterren Hatysa en Myzan Batil. Dat het merendeel van al deze sterren Arabisch klinkende namen hebben en waarom, daar wil ik vrijdag eens nader op ingaan. Rechts onder Orion is vanaf de brug gezien de meest heldere ster aan de hemel :  Sirius, een ster van het sterrenbeeld Grote Hond [ Canis Maior ] . Ik kan niet alle sterren plaatsen boven Orion. Wie  ik wel herken,  zijn de planeet Mars, de vurige ster Aldebaran [ Stier/ Taurus ]  en hogerop Capella van het Sterrenbeeld  Voerman [ Auriga ].  Trek ik een rechte lijn van Aldebaran  naar rechts, dan kom ik uit op een voor mij nieuw sterrenbeeld,  Ram [ Aries ] dat bestaat uit vier sterren. Ik kan er overigens maar twee zien . De vier zijn: Hamal [ alpha Arietis ] , Sharatan [ bêta Arietis ] . Die twee kon ik zien met het blote oog. Onzichtbaar blijven de twee anderen, Mesarthim [ gamma Arietis ] en Botein [ delta Arietis ]. De Griekse letters alpha, bêta, gamma en delta zijn de posities die de sterren in het sterrenbeeld innemen. Al die tijd heeft Nantske rustig naast mij op de brug gezeten. Even onbewogen als het water beneden. Het maakt dat  licht van straatlantaarns in zijn weerkaatsing wel bevroren op het water lijkt te liggen. Eindelijk actie. Vanuit zijn nachthok begint met een zware basstem een haan te kraaien. Geen enkele haan heeft nu al zin om te reageren, zo blijkt al snel. Het is ook eigenlijk nog na- nacht. Ik ga de brug af. Althans ik kijk eerst even de donkere afgrond in naar beneden. Geen enkele tree is te onderscheiden. Tast met mijn laars naar de eerste. Tel dan hardop alle zestien treden en ga tree voor tree tastend de brug af. Ben opgelucht als ik op het plankier beneden sta. Ik loop het schelpenpad op dat knarst onder mijn boerenlaarzen en zet de eerste stappen op mijn wandelpad. Het heeft kort geleden geregend. Dat valt te zien aan de vochtwaaiers op de betonplaten. Laat Nantske van de lijn , terwijl het riet links mij dingen in mijn oor fluistert die ik hier liever niet herhaal.

Ongeoefend

De hele batterij aan pinkellichten van het windmolenpark bij Farmsum is aan de oostelijke horizon te zien. Daar boven ligt een dunne wolkenbank. Als ik achterom kijk , rukt vanuit het westen een wolkendek in mijn richting op. Het zal toch niet weer gaan regenen?  Mijn tussenjas is niet vochtafstotend. Maar de gabardinestof waarvan hij gemaakt, is wel heel dicht geweven Dus ik blijf een tijdje droog na een harde bui. Links en rechts kan ik nog geen acht meter de wei inkijken . Het pad wordt een kleine veertig meter voor me beschenen door heel flauw maanlicht. Laag in het zuidoosten , ongeveer boven Thybaut flonkert Procyon, behorend tot het sterrenbeeld Kleine Hond [ Canis minor ]. Nantske begint te grommen. Ik neem aan dat ze een herfstgeest ziet ,want in dit duister kan ik zelfs geen blauwe reiger onderscheiden. Ze gromt nog maar eens. Ik heb echt geen idee wat het is en sla de hoek om. Ruik kuil. Welke boer zou nu koeien aan het voeren zijn?  Ik vermoed de huidige beheerder van de boerderij van Voorheen Jarco Rozeboom.  Ik kijk eens om me heen.‘ Ie-ie-ie-ieuuu ‘, er klinkt een schriel geluid van een vogel in het donker. Het kan een jonge ransuil [ Asio otus L. ] zijn die nog wat ongeoefend rondvliegt en omdat hij nog niets heeft kunnen vangen. Nu om assistentie van zijn ouders roept. Als ik op het korte struikloze stuk ben, merk ik dat het nog steeds even donker, zo niet donkerder, is dan in het begin. Nog geen twintig meter kan ik het pad voor me zien liggen. Er is wel wat weerschijn uit het wolkendek boven Bedum. Maar erg veel helpt dat ook niet. Weer een vogelkreet. Eerder een grauw. In de buurt van boerderij de Haver moet een jagende blauwe reiger [ Ardea cinerea L. ] rondvliegen. Ik ben dan al bij mijn keerpunt, de ree van deze boerderij , draai me om en ga op de terugweg.

Zoete koek

Ergens op de Fraamweg of in de buurt van de boerderijen van Thybaut begint een haan te kraaien. Het zicht is nu vijftig meter. Aan de noordoostelijke horizon een plotselinge lichtflits.  En nog een paar keer. Als ik me goed concentreer, herhaalt zich het fenomeen opnieuw. Ha, ik weet het. Dat is het licht van de vuurtoren van het Duitse Waddeneiland Borkum, hier hemelsbreed vijf en twintig kilometer vandaan. Even later sla ik de hoek om. Precies op dat moment begint de klok van de Hervormde Kerk zes uur te slaan. Het is nauwelijks lichter geworden. Ik draai nog even om. In het noordoosten bespeur ik een minuscule verandering in de lucht. Een  fractie lichtere toets dan het marineblauw van zijn omgeving. Als ik dat nu eens als een vergelijking gebruik voor dat stomme stuk papier dat  Koning Willem  Alexander over zeven en een half uur in een Haagse theaterzaal gaat voorlezen, dan ben ik bevreesd dat weer voor de zoveelste keer  mooie woorden worden gesproken over hoop en vertrouwen en kleine compensaties. Kruimels van de tafel der zeer rijken waar de armen ruzie over mogen maken. Ach, bij ons hier in Groningen komt het maagzuur vermengd met bittere gal omhoog bij dit soort zoete koek. “Houd jij ze dom, dan houd ik ze arm “……………………………………( wordt vervolgd )

Iedere ochtend tussen 04u00 en 07u00 doet Kees Willemen, journalist en (politiek ) tekenaar uit Onderdendam (Gr.) een ‘Winkelhaakje ‘. Dat is een wandeling van ongeveer 25 minuten met zijn hond Nantske ( een elf jaar oude Golden Retreiver – jachtlijn ) aan de oostkant van het Boterdiep in Onderdendam, een klein dorp van 595 inwoners , 14 kilometer ten noorden van de stad Groningen.